Wiele zrobiliśmy, aby wytrącić przyrodę ze stanu równowagi. Przyroda zapewne znajdzie sobie nowy stan równowagi, ale czy będzie w nim jeszcze miejsce dla człowieka? – pytał Prezydent Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ. Jego wykład z cyklu „Piątka na zielono” nie tylko jednak stawiał diagnozę obecnej sytuacji, ale także przedstawiał możliwą drogę wyjścia z kryzysu. Wszystko jest do naprawienia – twierdzi prof. Pomianek.
Ludzkość ma coraz większą świadomość tego, do jakiego stanu doprowadziła naszą planetę, ale o ile dużo wiemy o problemie emisji gazów cieplarnianych, to zapominamy o innych zagrożeniach – podkreślił prof. Tadeusz Pomianek. Wykładowca skupił się w swoim wystąpieniu przede wszystkim na spożyciu i produkcji mięsa, które pozyskujemy głównie poprzez chów przemysłowy. Usłyszeliśmy niezwykle drastyczne dane: Hodujemy 60 miliardów sztuk zwierząt, ale ponieważ marnujemy ok 20 procent tej ilości – to tak, jakbyśmy na śmietnik każdego roku wyrzucali ok. 12 miliardów zwierząt.
Szczególnie istotny jest fakt, że przemysłowa produkcja żywności niszczy dwa płuca Ziemi, dostarczające niezbędny nam do życia tlen: czyli lasy np. Puszcza Amazońska oraz obecny w oceanach fitoplankton.
W czasie wykładu zaprezentowanych zostało wiele danych liczbowych, wyraźnie obrazujących skalę niszczenia ziemi przez człowieka. Prof. Pomianek zwrócił uwagę, że do hodowli zwierząt przeznaczonych na mięso wykorzystywanych jest niemal trzy czwarte ziemi rolnej. Przy czym ziemia ta faszerowana jest zarówno pestycydami, jak i nawozami sztucznymi. Nawozy niszczą glebę 30 razy szybciej, niż jest ona w stanie się zregenerować, ponadto rośliny nie są w stanie zaabsorbować całej tej dawki i nawet 60 procent aplikowanych do ziemi nawozów spływa do wód gruntowych i zbiorników wodnych – a ostatecznie do oceanów.
Katastrofalne jest również to, że stosujemy olbrzymie ilości antybiotyków – nie tylko do walki z chorobami, ale aby przyśpieszyć przyrost masy mięsnej hodowanych zwierząt. W efekcie na przykład kurczak nie żyje już 6 miesięcy, a zaledwie półtora, producenci mogą więc szybciej zarobić, jednak konsekwencje zdrowotne i ekologiczne ponosimy wszyscy. Prof. Pomianek podkreślił również, że w przetwórstwie, przechowalnictwie oraz odświeżaniu żywności stosowanych jest tyle środków chemicznych, że szacuje się, że każdy z nas – konsumentów – rocznie spożywa nawet 2 kg tychże środków chemicznych.
Zdaniem Profesora konieczna jest transformacja systemu produkcji żywności i zmiana naszych nawyków żywieniowych. Analizie tej transformacji poświęcona została duża część wystąpienia, uwzględniająca przy tym różnego rodzaju koszty pośrednie: np. utratę bioróżnorodności, opiekę medyczną czy lekooporność. Uczciwy rachunek ekonomiczny nie zostawia wątpliwości, twierdzi prof. Pomianek: system produkcji żywności nadaje się do kapitalnego remontu.
Pomysł prof. Tadeusza Pomianka to „pomysł środka”, daleki od rozwiązań radykalnych. Opiera się na ograniczeniu konsumpcji mięsa, ale nie ma to być ograniczenie radykalne. Wystarczy, aby zamiast 79 kilogramów mięsa, które spożywamy w Polsce każdego roku, kłaść na talerz 25 kilogramów, a zamiast 10 kilogramów ryb i owoców morza wybierać je dwa razy częściej. Będzie to nie tylko zgodne ze wskazaniami WHO i Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego i zdrowe dla człowieka, ale również da efekty ekologiczne.
Tak zakrojone zmiany nawyków żywieniowych pozwolą radyklanie zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, zmniejszyć zużycie wody oraz odzyskać znaczne areały ziemi na produkcję roślinną. Warto tu podkreślić, że do wyprodukowania jednego kilograma białka zwierzęcego potrzeba sześciu kg białka pozyskanego z roślin. Tymczasem z jednego hektara można wyprodukować 6 do 20 razy więcej białka roślinnego niż zwierzęcego, (w przypadku wołowiny ten wskaźnik to nawet 90 razy).
W swoim wykładzie prof. Pomianek odniósł się także do polityki Unii Europejskiej, napływu ukraińskich produktów rolnych oraz organizacji i finansowania polskiego rolnictwa. Zdaniem Profesora nieetyczna pogoń za zyskiem niszczy naszą planetę każdego dnia, ale nie jest prawdziwą alternatywa, że albo będziemy dbać o klimat i zdrowe środowisko, albo o to, by ludzie byli syci. Jego zdaniem prawdziwa alternatywa polega na tym, że albo nadal pozostaniemy przywiązani do dotychczasowej i diety i trybu życia, zmierzając ku klimatycznej katastrofie, albo w sposób konsekwentny i zdecydowany będziemy nasze nawyki zmieniać i ograniczymy spożycie białka zwierzęcego.
Choć zniszczenie planety zaszło daleko, nadal jeszcze wszystko jest do naprawienia: możemy naprawić swoje błędy, a świat może być piękny – musi jednak wrócić do zasad etyki – twierdzi prof. Tadeusz Pomianek.
Kilka słów o prelegencie – dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ, Prezydent WSIiZ
Dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ, Prezydent WSIiZ – pomysłodawca, główny twórca, wieloletni Rektor Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Doktor habilitowany nauk technicznych w zakresie termodynamiki stopów (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Metali Nieżelaznych, rok 1986), doktor nauk technicznych (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Metali Nieżelaznych, rok 1978), magister inżynier (Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie, Wydział Metali Nieżelaznych, rok 1973).
Do 1990 roku zajmował się przede wszystkim badaniami z obszaru inżynierii materiałowej, między innymi w latach 1973 – 1979 pracował w Instytucie Metali Nieżelaznych w Gliwicach, kierując zespołem, który rozwiązał problemy technologiczne związane z produkcją miedzi w Hucie Miedzi Głogów II. Przez wiele lat pracownik naukowy Politechniki Rzeszowskiej, w której pełnił m. in. funkcję Prorektora w latach 1990 – 1993. Autor blisko 100 artykułów, 25 raportów, ponad 100 ekspertyz oraz 7 patentów.
Odznaczony m. in. Krzyżem Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej, Nagrodą Polskiej Akademii Nauk oraz Nagrodą Ministra Edukacji Narodowej. Od 2017 roku jest Honorowym Obywatelem Miasta Rzeszowa.
Po 1989 roku prof. Tadeusz Pomianek koncentrował się na kształceniu kadr potrzebnych dla gospodarki rynkowej i demokracji, obecnie, ze względu na zagrożenia klimatyczne i cywilizacyjne, skupia się na wypracowaniu rozwiązań ważnych dla bezpiecznego jutra współczesnego człowieka.
Artykuł pt. „Czy można uratować cywilizację samobójców?” dr hab. inż. Tadeusza Pomianka, prof. WSIiZ można przeczytać TUTAJ.
O cyklu „Przybij piątkę nauce”
Wykład pt. „Jak dbać o klimat, jeść zdrową żywność i nie głodować?” jest kolejnym spotkaniem w ramach tegorocznej edycji cyklu „Przybij piątkę nauce”. Hasłem przewodnim IV edycji cyklu jest „Razem na rzecz lepszego jutra”. Jest to seria wykładów poświęcona klimatowi i naturze. Będziemy rozmawiać m.in. o klimacie, jego zmianach, bioróżnorodności, produkcji żywności, ale też o transformacji cyfrowej – mówi prof. dr hab. Agata Jurkowska-Gomułka, Prorektor WSIiZ ds. Nauki i Współpracy Międzynarodowej.
Ponadto Prelegenci odpowiedzą na pytania słuchaczy oraz przedstawią najlepsze praktyki, które mają wymierny wpływ na jakość naszego życia i stan środowiska naturalnego. W ramach projektu „Przybij piątkę nauce” Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie udostępnia materiały filmowe oraz audio, zawierające relacje z kilkudziesięciu zrealizowanych wykładów i spotkań otwartych. Więcej informacji na temat cyklu dostępnych jest na stronie cyklu „Przybij piątkę nauce”.
Sprawdź, jakie działania podejmuje WSIiZ w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Spotkanie dofinansowano ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
