Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności

Tytuł projektu: Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności

Kierownik badań: dr Kamil Łuczaj – kamil.luczaj@uni.lodz.pl

Zastępczyni kierownika badań: dr Iwona Leonowicz-Bukała – ileonowicz@wsiz.edu.pl

Członkowie zespołu: Olga Krasko (V. N. Karazin Kharkiv National University, od 1.01.2024 – Instytut Filozofii i Socjologii, Polska Akademia Nauk), Anastasiia Mykolenko (Montreal University), Patryk Wawrzyński (Uniwersytet Szczeciński)

Celem naukowym tego międzynarodowego projektu jest zbadanie fenomenu zjawiska goszczenia uchodźców z Ukrainy w polskich domach po wybuchu wojny w Ukrainie 24.02.2022. Badania służą wyjaśnieniu uwarunkowań zamieszkiwania uchodźców i uchodźczyń w prywatnych domach i mieszkaniach – próbują wyjaśnić złożoność mikrodynamiki relacji goszczących i goszczonych. Ich celem jest także wypracowanie rozwiązań (rekomendacji), które mogą być przydatne dla podmiotów i osób, zajmujących się wsparciem osób uciekających przed wojną.

Projekt jest realizowany we współpracy badaczy i badaczek: Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Uniwersytetu Łódzkiego, N.V. Karazin Kharkiv National University z Ukrainie, Uniwersytetu Szczecińskiego oraz University of Montreal w Kanadzie. Projekt stanowi rozwinięcie badań pt. „GOŚĆ-INNOŚĆ. Uwarunkowania polskiej pomocy dla uchodźców i uchodźczyń z Ukrainy na przykładzie województwa podkarpackiego” prowadzonych w 2022 roku w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania.

Okres realizacji: 16.01.2023–16.02.2024

Finansowanie: Program Granty interwencyjne NAWA (BPN/GIN/2022/1/00106)

Strona Katedry Mediów i Komunikacji Społecznej – Projekty finansowane ze źródeł zewnętrznych

PUBLIKACJE, REFERATY, PREZENTACJE WYNIKÓW BADAŃ

Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności wobec uciekinierów wojennych z Ukrainy. Refleksje metodologiczne – seminarium

Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny – Uniwersytet Łódzki, 6.03.2023

Organizator: Polskie Towarzystwo Socjologiczne, Oddział Łódzki – Centrum Studiów Migracyjnych Uniwersytetu Łódzkiego

Prezentowali: Kamil Łuczaj, Olga Krasko, Patryk Wawrzyński, Iwona Leonowicz-Bukała

Reports from the Border. Polish Help, Ukrainian War Refugees and the „migration industry” – wystąpienie konferencyjne

RN35 Midterm Conference ’Departures, arrivals, border-crossings: changing migrations in times of crises’ – University Federico II, Naples (Italy), 30-31 Marca 2023

Organizator: European Sociological Association

Prezentowali: Iwona Leonowicz-Bukała, Kamil Łuczaj

Współautorstwo: Anastasiia Mykolenko

Polska gościnność oczami osób goszczących i goszczonych. Wyniki badania porównawczego – wystąpienie konferencyjne

Międzynarodowa Konferencja „Wojna w Ukrainie i jej społeczne, psychologiczne oraz polityczne konsekwencje” – Krasiczyn, 8-10.05.2023

Organizator: Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie
Prezentował: Kamil Łuczaj

Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności. Kwestie metodologiczne – wystąpienie konferencyjne

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Ruchy społeczne i polityczne w XX i XXI wieku. Radykalizacja i deradykalizacja ” – Szczecin, 1-2.06.2023

Organizator: Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, Uniwersytet Szczeciński
Prezentował: Kamil Łuczaj

Oddolna pomoc dla uchodźców. Wartości czy pragmatyzm? – wystąpienie konferencyjne

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Ruchy społeczne i polityczne w XX i XXI wieku. Radykalizacja i deradykalizacja ” –  Szczecin, 1-2.06.2023

Organizator: Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, Uniwersytet Szczeciński
Prezentowała: Iwona Leonowicz-Bukała

Strategie ratowania się Ukrainek po 24.02.2023. Podróż z Ukrainy do Polski – wystąpienie konferencyjne

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Ruchy społeczne i polityczne w XX i XXI wieku. Radykalizacja i deradykalizacja ” – Szczecin, 1-2.06.2023

Organizator: Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, Uniwersytet Szczeciński
Prezentowała: Olha Krasko

Zaangażowanie prospołeczne Polaków wobec uchodźców z Ukrainy – wystąpienie konferencyjne

Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Ruchy społeczne i polityczne w XX i XXI wieku. Radykalizacja i deradykalizacja „- Szczecin, 1-2.06.2023

Organizator: Instytut Nauk o Polityce i Bezpieczeństwie, Uniwersytet Szczeciński
Prezentował: Patryk Wawrzyński

The Role of Smartphones in Maintaining Contact with the World Left behind. The Case of Young Ukrainian Refugees in Poland – wystąpienie konferencyjne

XX ISA World Congress of Sociology (25.06-1.07.2023) 

Organizator: International Sociological Association – Australian Sociological Association

Prezentowała: Iwona Leonowicz-Bukała

Sesja: Smartphones As Micro-Homes, Away from Home? Comparing Forms of Portable and Digital Homemaking Among Migrants and Displaced Young People, 26 czerwca 2023

The Well-Being of a Host, Wellbeing of a Guest. the Micro-Dynamics of Host-Guest Relations in Polish Homes after 24.02.2022 – conference oral presentation

XX ISA World Congress of Sociology (25.06-1.07.2023) 

Organizator: International Sociological Association – Australian Sociological Association

Prezentowali: Kamil Łuczaj, Iwona Leonowicz-Bukała

Sesja: Displacement, Migration, and Relocation, 28 czerwca 2023

„Musiałam chronić moje dzieci”. O strategiach ratowania się Ukrainek w obliczu
wojny – wystąpienie konferencyjne

XII Konferencja Komitetu Badań nad Migracjami PAN „Migracje w obliczu wielkich zmian społecznych – wyzwania dla teorii i praktyki”  – Białystok, 20-22.09.2023

Organizator: Komitet Badań nad Migracjami PAN, Instytut Socjologii UwB, Laboratorium Terra Diversa IS, Uniwersytet w Białymstoku

Prezentowały: Olga Krasko, Iwona Leonowicz-Bukała

Pomaganie uciekninier_kom z Ukrainy: doświadczenia, praktyki, polityki – sesja konferencyjna (program)

XII Konferencja Komitetu Badań nad Migracjami PAN „Migracje w obliczu wielkich zmian społecznych – wyzwania dla teorii i praktyki”  – Białystok, 20-22.09.2023

Organizator: Komitet Badań nad Migracjami PAN, Instytut Socjologii UwB, Laboratorium Terra Diversa IS, Uniwersytet w Białymstoku

Organizatorzy sesji: Kamil Łuczaj, Iwona Leonowicz-Bukała

Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym – slot w panelu (szczegółowe informacje)

Odpowiedź na potrzeby osób z Ukrainy doświadczających przymusowej migracji:
dobre praktyki i rekomendacje – online, 27.10.2023

Organizatorzy: Uniwersytet Warszawski, Szkoła Główna Handlowa, Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Prezentowali: Kamil Łuczaj, Iwona Leonowicz-Bukała, Olga Krasko

Multifaceted Hospitality. The Micro-Dynamics of Host–Guest Relations in Polish Homes after 24 February 2022 – artykuł naukowy

Autor: Kamil Łuczaj

Miejsce publikacji: Central and Eastern European Migration Review, Vol. 0, No. online first, 2023, pp. 1-21. doi: 10.54667/ceemr.2023.19

Abstrakt: Hosting large numbers of refugees in private homes rather than in refugee camps is a fairly unusual phenomenon in the broadly understood Western context, including the post-socialist countries of Central and Eastern Europe. Thus, explorative research is much needed to determine the fundamental problems triggered by this novel situation. Based on a series of individual in-depth interviews with Polish hosts who invited Ukrainian refugees to live in their homes, this paper puts under scrutiny the micro-relations between the hosts and the guests. The study identified 6 kinds of ‘difficulty’, including (1) negotiating everyday routines, (2) dealing with difficult life situations and stress, (3) quarrels and divisions among migrants, (4) neglecting one’s own family, (5) a too strong emotional attachment to the guests and (6) irreconcilable sets of expectations.

Keywords: hospitality, 2022 Russian invasion of Ukraine, Poland, refugees, hosting

Współzamieszkiwanie. O wykorzystaniu wielostronnego studium przypadku w metodologii badań migracyjnych – artykuł naukowy

Autor: Kamil Łuczaj

Miejsce publikacji: Studia Migracyjne – Przegląd Polonijny, Online First, s. 1-24  doi: 10.54667/ceemr.2023.19

Abstrakt: Pierwszy cel artykułu wiąże się z metodologią migracyjnych badań jakościowych. Jest nim teoretyczna analiza metodologicznych wyzwań związanych z taką konstrukcją studium przypadku, która wymaga zbierania relacji więcej niż jednej osoby współuczestniczącej w badanym procesie lub wydarzeniu. Drugi cel to empiryczna egzemplifikacja tych rozważań na przykładzie badania relacji pomiędzy polskimi gospodarzami/gospodyniami a ukraińskimi gośćmi/gościniami (w latach 2022–2023). Zebrany materiał empiryczny pokazuje efektywność zastosowania – zaczerpniętej z badań biograficznych – techniki opowieści krzyżowych (récits croisés) oraz ontologiczno-epistemologiczne trudności, z którymi trzeba się zmierzyć. Artykuł, przytaczając explicite duże partie surowego materiału i wyjaśniając ich kontekst, oferuje więc nie tyle właściwą analizę fenomenu współzamieszkiwania, co stanowi przyczynek do niej. Jego wkład do studiów migracyjnych polega na wykazaniu, z perspektywy metodologicznej, że jednoczesne badanie wielości punktów widzenia i definicji sytuacji pozwala w pełni wykorzystać potencjał badań jakościowych. Dzięki narracjom krzyżowym możemy lepiej wczuć się w sposób rozumienia świata przez rozmówców, aby – w razie potrzeby – zakwestionować zdroworozsądkowe znaczenia niektórych kategorii oraz wskazać „przesłonięcia”, czyli luki w relacjach biograficznych.

Słowa kluczowe: opowieści krzyżowe (récits croisés), studium przypadku, metodologia badań migracyjnych, pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę, gościnność

Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym – Spotkanie Sektora ds. Mieszkalnictwa i Zakwaterowania – Habitat for Humanbity – online, 31.01.2024

Opracowanie: Iwona Leonowicz-Bukała, Kamil Łuczaj

W prezentacji przedstawiono rekomendacje dotyczące problemów ze współzamieszkiwaniem uchodźczyń z Ukrainy z polskimi gospodarzami w ich prywatnych domach. Rekomendacje zostały wcześniej opublikowane w Nr 1(58) Newslettera Center of Migration Research pt. Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym.

W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele organizacji pozarządowych, zaangażowanych w pomoc dla uchodźców związaną z mieszkalnictwem: Habitat for Humanity, Polska Akcja Humanitarna, International Organization for Migration, UNHCR, Right to Protection, Mapuj Pomoc, IOCC, CORE, Towards Dialogue Foundation, Konsorcjum Migracyjne, MUDITA, Fundacja Ukraina.

Organizatorzy: International Organization for Migration, Habitat for Humanity
Prezentowała: Iwona Leonowicz-Bukała

Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym – DO POBRANIA

Opracowanie: Iwona Leonowicz-Bukała, Kamil Łuczaj

W ramach projektu „Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności” zespół badawczy opracował materiał z rekomendacjami dla samorządów oraz organizacji pozarządowych. Został on wydany w formacie .pdf we współpracy z Centrum Badań Migracyjnych – Centre for Migration Research Uniwersytetu Warszawskiego. W materiale przedstawiono rekomendacje dotyczące problemów ze współzamieszkiwaniem uchodźczyń z Ukrainy z polskimi gospodarzami w ich prywatnych domach.

Nr 1(58) Newslettera CMR Spotlight  pt. Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym można pobrać TUTAJ.  

Sugerowany sposób cytowania: Leonowicz-Bukała I., Łuczaj K. (2024) Mieszkanie – podstawa bezpieczeństwa bytowego. Rozwiązania na poziomie miejskim i regionalnym, CMR Spotlight 1 (58).

Redaktorzy CMR Spotlight: Michał Nowosielski, Dominika Pszczółkowska, Antoni Wiśniewski.

Goszczący i goszczeni. Dobre praktyki współzamieszkiwania na czas kryzysu – DO POBRANIA

W ramach projektu „Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności” zespół badawczy opracował materiał z rekomendacjami dla osób, które w kryzysowych sytuacjach przyjmują pod własny dach inne osoby i ich rodziny. Materiał powstał w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań, dotyczących uchodźców, jednak może mieć zastosowanie w przypadku innych sytuacji wymagających współzamieszkiwania z obcymi osobami.

Poradnik pt. Goszczący i goszczeni. Dobre praktyki współzamieszkiwania na czas kryzysu w formacie .pdf można pobrać tutaj: Poradnik dla goszczących i gości. 

Sugerowany sposób cytowania: Leonowicz-Bukała I. (2024). Goszczący i goszczeni. Dobre praktyki współzamieszkiwania na czas kryzysu. WSIiZ.
Opracowanie: Iwona Leonowicz-Bukała na podstawie artykułu Kamila Łuczaja pt. Multifaceted Hospitality. The Micro-Dynamics of Host–Guest Relations in Polish Homes after 24 February 2022, “Central and Eastern European Migration Review”, Vol. 0, No. online first, 2023, pp. 1-21, za zgodą Autora. Skład i projekt okładki: Patrycja Longawa, WSIiZ.

Zakończenie realizacji projektu pt. „Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności” 

Dobiegła końca realizacja projektu pt. Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności, zrealizowanego dzięki finansowaniu z Programu Grantów Interwencyjnych Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (BPN/GIN/2022/1/00106).

W ramach projektu „Doświadczenia przyjmowania ukraińskich uchodźców we własnym domu. Socjologiczna analiza fenomenu polskiej gościnności” zespół badawczy zrealizował i przeanalizował 30 wywiadów pogłębionych z osobami uchodźczymi z Ukrainy, mieszkającymi po wybuchu wojny 24.02.2022 w polskich domach.

Polecamy do czytania nasze publikacje naukowe (linki we wcześniejszych postach na tej stronie) oraz opracowania praktyczne – rekomendacje dla samorządów i ngosów – Spotlight-JANUARY-2024 Rekomendacje dla samorządów i NGO_Published oraz Poradnik dla Gości i Osób goszczących (zob. poprzednie posty).

Zachęcamy także do śledzenia kolejnych tekstów naukowych, nad których opracowaniem pracujemy.