Jaką rolę pełnią polskie samorządy w odbudowie Ukrainy? Swoimi refleksjami podczas debaty pt. „Rola polskich samorządów w odbudowie Ukrainy” podzielili się: dr hab. Paweł Kowal, prof. ISP PAN i poseł na Sejm, Prezydent WSIiZ, dr hab. inż. Tadeusz Pomianek, prof. WSIiZ oraz prezydenci następujących miast: Gdańska – Aleksandra Dulkiewicz, Rzeszowa – Konrad Fijołek, Wrocławia – Jacek Sutryk i Sosnowca – Arkadiusz Chęciński.
Cieszę się, że w murach naszej uczelni będziemy mówić o roli samorządów w odbudowie Ukrainy z kilku powodów. Po pierwsze już sam tytuł debaty zawiera pozytywną supozycję odnośnie losów Ukrainy – wszyscy trzymamy kciuki i wierzymy w zwycięstwo Ukrainy i później w rolę samorządów w odbudowie tego kraju. Po drugie w murach tej uczelni powstało wiele dokumentów eksperckich wspierających odbudowę Ukrainy m.in. dokument opracowany przez Prezydenta WSIiZ prof. Tadeusza Pomianka przy wsparciu prof. Wojciecha Misiąga. Po trzecie to, co jest charakterystyczne w tej debacie to fakt, że będziemy mówić o przyszłości Ukrainy i o tym co możemy zrobić w najbliższych miesiącach, latach – mówił witając gości Rektor WSIiZ, dr hab. Andrzej Rozmus, prof. WSIiZ.
W debacie poruszone zostały liczne wątki, między innymi perspektywy wejścia Ukrainy do Unii Europejskiej, procesu decentralizacji i konieczności dalszego wzmacniania władzy samorządowej w Ukrainie oraz potrzeby zmian w polskim prawie, które umożliwiłyby polskim samorządom skuteczniejszą współpracę z podmiotami ukraińskimi. Wiele wspomniano również o dotychczasowej pomocy płynącej zarówno do ukraińskich uchodźców przebywających w Polsce, jak i do samej Ukrainy.
Konrad Fijołek, Prezydent Rzeszowa, w swoim wystąpieniu podkreślił: Rzeszów stanowił i stanowi hub transportowy z pomocą humanitarną wszelkiego rodzaju. Ale przede wszystkim stanowimy hub pomocy militarnej. Dodał również, jak ważna jest akceptacja obydwu stron dla wszystkich prowadzonych działań: Zaufanie będzie bazą wszystkich procesów odbudowy.
Aleksandra Dulkiewicz, Prezydent Gdańska, zwróciła uwagę, że aktualnie bardzo brakuje koordynacji na poziomie kraju. Polska jest tym krajem, który bardzo wsparł Ukrainę na wielu poziomach, m.in. na poziomie militarnym, społeczeństwa obywatelskiego, humanitarnym czy na poziomie samorządów. Brakuje koordynacji i długofalowego myślenia. My na poziomie samorządów staramy się wdrożyć pomoc infrastrukturalną, nie tylko bieżącą, ale wychyloną ku przyszłości. Brakuje też niestety niezbędnych zmian ustawodawczych w polskich przepisach, co nie pozwala na wiele działań – dodała Prezydent Gdańska.
Jacek Sutryk, Prezydent Wrocławia, podkreślił, że jest niezwykle dumny z tego, że we Wrocławiu udaje się budować wspólnotę z udziałem dużej grupy ukraińskich uchodćów bez jakichkolwiek napięć. Wybuch wojny w Ukrainie to była bardzo wielka zmienna interweniująca, do której nie byliśmy przygotowani, podobnie jak zresztą do pandemii Covid-19. Mimo to poradziliśmy sobie i poradziliśmy sobie również mimo tego, że kondycja polskiego samorządu jest słaba. Jest słaba, ponieważ samorząd jest pozbawiony środków finansowych – mówił Jacek Sutryk.
Arkadiusz Chęciński, Prezydent Sosnowca zaznaczył, że pomoc samorządów dla Ukrainy rozpoczęła się już długo przed wojną. Często słyszę głosy przedstawicieli samorządów ukraińskich, że ta pomoc w tworzeniu decentralizacji władzy w Ukrainie sprawiła, że łatwiej było tworzyć obronę Ukrainy – powiedział Prezydent Sosnowca.
Prof. Paweł Kowal zwrócił uwagę na potrzebę wspierania negocjacji Ukrainy z Unią Europejską. Najlepszym procesem moderacji procesów odbudowy i modernizacji Ukrainy jest proces negocjacji. Ja – zajmując się kwestiami polskiej polityki wschodniej i historią Ukrainy – lepszego instrumentu nie widzę. To ostatnia szansa, aby w średnioterminowym okresie pewne aspekty życia publicznego w Ukrainie ustandaryzować, aby Ukraina była państwem kompatybilnym z Zachodem.
Prof. Tadeusz Pomianek zaznaczył, że jako Polacy możemy sporo zrobić, żeby uruchomić potencjał społeczny obywateli Ukrainy oraz pomóc im budować gospodarkę opartą na small biznesie, sporo miejsca poświęcił także kwestii rolnictwa. Ukraina ma olbrzymie możliwości w produkcji żywności i eksportuje bardzo dużo płodów rolnych. Zarazem UE stoi przed poważnym wyzwaniem zmiany całego systemu produkcji. Transformacja powinna pozwolić na stopniową rezygnację z przemysłowych metod produkcji żywności (szczególnie w obszarze produkcji mięsa) na rzecz wytwarzania zdrowej żywności w harmonii ze środowiskiem naturalnym – mówił prof. Pomianek.
Uczestnicy debaty podkreślali, że wolna, demokratyczna Ukraina to dzisiaj polska racja stanu oraz nasze bezpieczeństwo, wyrazili także nadzieję, że mimo ostatnich napięć polsko-ukraińskich nie zniknie w polskim społeczeństwie pozytywna energia i chęć pomagania naszym sąsiadom.
