Wykładowca w Katedrze Zarządzania oraz Prodziekan Kolegium Zarządzania. Doktor nauk ekonomicznych w zakresie nauk o ekonomii. Jej zainteresowania naukowe skupiają się wokół zagadnień dotyczących zastosowania metod statystycznych w badaniach społecznych. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji z tego zakresu. Prowadzi zajęcia w formie laboratoriów, ćwiczeń i wykładów na studiach pierwszego i drugiego stopnia oraz na studiach podyplomowych ze Statystyki i przedmiotów pokrewnych Prywatnie miłośniczka Grecji i kotów.
Dr hab. inż. Jan Krupa, prof. WSIiZ
Profesor w Katedrze Zarządzania. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się wokół problematyki jakości żywności w sektorze produkcji i obrocie oraz w branży usług gastronomicznych. Interesuje się ponadto problematyką ekologii i ochrony środowiska, szczególnie w aspekcie zdrowia człowieka i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego. Jest autorem i współautorem 26 publikacji książkowych i monograficznych oraz ponad 300 publikacji naukowych i popularno-naukowych w powyższej tematyce. W czasie wolnym uprawia sport i turystykę, wędkarstwo amatorskie oraz zajmuje się pracą w ogrodzie.
Wykładowca Kolegium Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie.
Jego zainteresowania naukowe to wielowymiarowa analiza porównawcza oraz ekonometryczna analiza zjawisk ekonomicznych. Jest autorem ponad 50 publikacji w powyższym zakresie i współautorem, wraz ze śp. prof. Wiesławem Wagnerem, dwutomowej książki pt. „Zasady statystyki jedno- i dwuwymiarowej”. Prowadzi zajęcia dydaktyczne z zakresu statystyki opisowej, wnioskowania statystycznego, ekonometrii, prognozowania i badań operacyjnych. W wolnym czasie interesuje się sportem i turystyką.
Stres a sposób odżywiania się
Stres stał się integralną częścią życia ludzkiego i towarzyszy nam od momentu poczęcia aż do chwili śmierci. Jak wynika z badań GfK Polonia, przeprowadzonych w 2016 roku, najczęstszymi przyczynami stresu wśród Polaków jest ich niezbyt komfortowa sytuacja finansowa, a w dalszej kolejności – nadmiar obowiązków zawodowych, brak czasu na realizację własnych zainteresowań i lęk przed utartą zdrowia. Pandemia koronawirusa zmieniła nieco tę kolejność, stając się najczęstszym powodem odczuwanego stresu (48% wskazań). Zaraz po niej na liście przyczyn stresu znalazły się obawy związane z sytuacją gospodarczą w kraju (33%), stanem zdrowia własnego lub najbliższych (33%), a także wizja pogorszenia się sytuacji finansowej.
Co stresuje mieszkańców Podkarpacia?
W naszych badaniach, przeprowadzonych w 2022 roku w grupie 264 mieszkańców województwa podkarpackiego, jako główną przyczynę stresu respondenci podawali problemy związane z wykonywaniem pracy zawodowej. Najwyraźniej było to zauważalne u osób najmłodszych (45,6% osób w wieku do 25 lat) oraz w przedziale wiekowym 25-45 lat (38,8%). U osób powyżej 45 roku życia najczęściej niepokój budzi ich stan zdrowia (42,9%), a także problemy rodzinne (30,6%).
Nieco ponad trzy czwarte respondentów dobrze radzi sobie ze stresem, a także znajduje wsparcie w sytuacji z nim związanej. Niestety, co czwarty respondent nie potrafi samodzielnie uniknąć odziaływania stresu, a przez to naraża się na jego ujemne skutki.
Jedzenie często postrzegane jest jako forma radzenia sobie ze stresem, co niestety może powodować szereg negatywnych konsekwencji, np. zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia, kompulsywne objadanie się), wzrost masy ciała i pogorszenie stanu zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Stres nie zawsze wpływa na nasze zachowania żywieniowe w ten sam sposób. Powodem tych różnic jest rodzaj i intensywność stresora oraz czas ekspozycji na niego, a także skłonności indywidualne.
Jak stres odbija się na naszej diecie?
W naszych badaniach okazało się, że 45% respondentów, będąc pod wpływem stresu, pomijała zwyczajowe posiłki (śniadanie, obiad, kolacja) na rzecz zwiększania liczby przekąsek. To opuszczanie posiłków częściej dotyczyło kobiet niż mężczyzn (różnica 20 punktów procentowych), a także osób, które deklarowały wysoki poziom stresu (różnica 11 punktów procentowych, w porównaniu z osobami, które doświadczyły niskiego poziomu stresu).
Po przekąski częściej sięgali mężczyźni, osoby znajdujące się w dużym stresie, w porównaniu z osobami będącymi pod wpływem słabszego stresu, a także osoby z nadwagą i otyłością, w porównaniu z osobami z prawidłową masą ciała.
Stres może oddziaływać też na częstość spożywania słodzonych/dosładzanych napojów bezalkoholowych. Tu jednak w przypadku respondentów reakcja była nieco słabsza – zwiększone spożycie tych napojów zadeklarowało 21% osób. Dotyczyło to w głównej mierze osób poddanych oddziaływaniu większego stresu. Nieprzyjemne napięcie nerwowe u osób znajdujących się w stanie stresu może być tłumione spożywaniem napojów alkoholowych.
Co prawda 2/3 respondentów przyznało, że stres nie ma wpływu na częstotliwość spożywania alkoholu przez nich, ale aż co czwarty respondent przyznał, że w sytuacjach stresowych zwiększa częstość konsumpcji napojów alkoholowych (było to głównie wino i piwo). Tylko ok. 7% badanych osób tę konsumpcję ogranicza. Być może więc nie chcą tłumić negatywnych emocji, lecz rozwiązywać problemy będące powodem stresu, a do tego potrzebna jest w większości przypadków odpowiednia sprawność psychofizyczna.
Okazuje się, że po suplementy diety, w przypadku pojawienia się stresu sięga ok. 27% respondentów, a 6,8% stosuje je często. Stosowanie ziół w celu złagodzenia objawów stresu jest bardziej powszechne niż suplementów diety i 10,2% respondentów sięga po nie często, a 38,3% niekiedy z nich korzysta – i są to głównie kobiety.
Stres powoduje, że lekceważymy sobie zasady zdrowego odżywiania się, co może mieć zgubny wpływ na nasze zdrowie. Nie da się go uniknąć, dlatego też wskazana jest zmiana przyzwyczajeń i poznanie sposobów, które pomogą w radzeniu sobie z tym destrukcyjnym dla organizmu zjawiskiem.
*fragment wystąpienia zaprezentowanego podczas III Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Żywienie w ochronie zdrowia i środowiska”. Zachęcamy do zapoznanie się z książką abstraktów.
