Mgr Herman Cherniaiev

Asystent w Katedrze Ekonomii i Finansów Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Jego zainteresowania naukowe skupiają się wokół rynku pracy oraz niedopasowań strukturalnych, w tym przede wszystkim niedopasowań kompetencji i kwalifikacji. Specjalizuje się w makroekonomii i ekonometrii stosowanej. W badaniach naukowych stosuje zaawansowane techniki uczenia maszynowego zrealizowane w języku R/Python.

Od samego początku epidemii koronawirusa o jego skutkach społeczno-gospodarczych nie pisały chyba tylko osoby wyjątkowo leniwe. Rzeczywiście, trudno było pominąć tak wyjątkowe wydarzenie, gdyż podobnych zakłóceń, zwłaszcza w gospodarce międzynarodowej, nie obserwowaliśmy od ponad 70 lat. Wyjątkowość tego wydarzenia jest chociażby taka, iż dotknęło ono wszystkie kraje naraz oraz wykazało dużo bardziej długookresowy wpływ na społeczeństwo niż poprzednie epidemie w 21. stuleciu. Wiele aspektów życia codziennego niewątpliwie uległo dużym zmianom, i to niekoniecznie w lepszą stronę. Wpływ koronawirusa widać także na rynku pracy. Wzrost bezrobocia oraz wyhamowanie procesów rekrutacyjnych na samym początku epidemii spowodowane było zarówno działaniami osłonowymi, jak również niepewnością co do okresu trwania stanu wyjątkowego wśród pracodawców. To pierwsze miało wyjątkowy wpływ na gospodarkę, gdyż strategia przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się koronawirusa wiązała się z wprowadzeniem ograniczeń sanitarnych, co z kolei zdecydowanie utrudniło, a niekiedy nawet uniemożliwiło, wykonywanie niektórych zawodów.

Jednym z rozwiązań stało się przyspieszenie procesów cyfryzacji zawodów oraz zdecydowanie wcześniejsza migracja w strefę online. Niestety, nie wszystkim zawodom taka transformacja się udała. Najgorzej w okresie przejściowym zafunkcjonowali przedstawiciele zawodów wymagających ścisłej komunikacji interpersonalnej oraz tych zawodów, w których przejście w tryb zdalny nie było możliwe. Ponadto na wyróżnienie zasługuje jeszcze jedną grupa o podwyższonym ryzyku – absolwenci oraz osoby rozpoczynające karierę zawodową, gdyż zatrudnienie nowych pracowników bez doświadczenia wymagałoby wstępnych szkoleń, które musiałyby być odbyte również w formacie zdalnym.

Jak rynek pracy zareagował na pandemię?

Pierwsze wiadomości związane z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 w sektorze przedsiębiorstw wywołały olbrzymie obawy.

W samym marcu ub. r. po wprowadzeniu pierwszych działań osłonowych liczba ukazujących się w Internecie ofert zatrudnienia drastycznie spadła do poziomu sprzed 2015 roku. Panika jednak nie trwała długo i już po kilku miesiącach pracodawcy zaczęli zamieszczać coraz więcej ofert zatrudnienia. Proces „odbudowy” zredukowanych w okresie marzec-kwiecień 2020 wakatów obserwuje się do dziś. Obecnie, wbrew dalszemu rozpowszechnieniu się koronawirusa, liczba wakatów nadal wzrasta i jest już na poziomie powyżej wartości obserwowanych na szczycie możliwości rynku pracy w okresie dobrej koniunktury gospodarczej sprzed 2018 roku.

Gdzie są wakaty a gdzie ich brakuje?

W relacji do okresu sprzed epidemii najwięcej wakatów przybyło dla grupy zawodów związanych z naukami ścisłymi i technicznymi. Do tak dużych wzrostów przyczyniły się głównie dwie rzeczy: specyfika wykonywanego zawodu, umożliwiająca szybkie przejście w tryb pracy zdalnej oraz wzrost popytu na produkty teleinformatyczne, w tym również te związane z pracą zdalną. Na wyróżnienie zasługuje również kategoria ofert związanych z handlem internetowym, zainteresowanie którym w okresie epidemii okazało się wyjątkowo duże z powodu braku możliwości dokonywania zakupów w formie tradycyjnej, co z kolei przełożyło się na większy popyt na pracowników tej branży.

Gorzej wypadły oferty pracy dla przedstawicieli nauk społecznych i prawnych oraz zawodów związanych z usługami, gdyż wykonywanie pracy zdalnej w tych zawodach najczęściej było niemożliwe. Dla stażystów i praktykantów[1] najwięcej możliwości zatrudnienia było w kategoriach zawodów związanych z doradztwem, public relations, zasobami ludzkimi, administracją biurową oraz finansami. Asystentów najczęściej poszukiwano do wykonywania prac z zakresu administracji biurowej, prawa i konsultingu, obsługi działów związanych z zakupami oraz wsparcia telefonicznego

(praca w call center). Młodszym specjalistom najłatwiej starać o pracę było w call center, administracji biurowej, finansach, prawie oraz administracji teleinformatycznej.

Spośród obserwowanych internetowych ofert zatrudnienia skierowanych do osób z minimalnym doświadczeniem pracy w samym 2021 roku najbardziej poszukiwanymi zawodami były:

1. Programista aplikacji
2. Pracownicy obsługi biurowej
3. Doradca klienta
4. Księgowy
5. Asystent zarządu
6. Asystent ds. księgowości
7. Przedstawiciel handlowy
8. Specjalista ds. rekrutacji pracowników
9. Technik handlowiec
10. Specjalista ds. marketingu i handlu
11. Sprzedawca
12. Specjalista ds. kadr
13. Technik prac biurowych
14. Spedytor
15. Opiekun klienta

Kluczem do sukcesu w dzisiejszych warunkach jest praca zdalna. W samym 2021 roku najwięcej pracy zdalnej było w zawodach ścisłych, a mianowicie dla programistów (5 z 10 ofert), handlu internetowym (5 z 10 ofert), administracji teleinformatycznej (4 z 10 ofert), call center (3 z 10 ofert) oraz badaniach i rozwoju (3 z 10 ofert).

W zawodach umożliwiających wykonywanie obowiązków służbowych w trybie zdalnym najbardziej pożądanymi kompetencjami informatycznymi o charakterze ogólnym były[2]:

1. Obsługa komputera oraz podstawowych programów komputerowych
2. Umiejętność pracy w MS Office, w tym: Word, Excel, Outlook
3. Wiedza dot. platform chmurowych
4. Wiedza na temat bezpieczeństwa informatycznego
5. Podstawowa wiedza relacyjnych baz danych
6. Obsługa systemów operacyjnych Windows oraz Linux

Wśród języków programowania zidentyfikowano: SQL, Python, C++, C#, Java, JavaScript, Visual Basic, HTML, CSS, PHP, SAP.

Najczęściej poszukiwanymi umiejętnościami miękkimi były:

1. Umiejętność pracy w zespole
2. Wysoka kultura osobista
3. Umiejętność aktywnego słuchania
4. Dobra organizacja pracy
5. Komunikatywność
6. Chęć rozwoju
7. Zaangażowanie i wysoka motywacja do pracy
8. Dyspozycyjność
9. Umiejętność analitycznego myślenia
10. Umiejętność pracy pod presją czasu

————————————————————————

Tekst powstał na podstawie danych z Barometru Ofert Pracy.

[1] Ranking oparty na odsetku ofert pracy w relacji dla całości obserwowanych ofert. Odsetki te nie dotyczą poszczególnych zawodów, tylko grup zawodów, np. „Administracja biurowa” sama w sobie może obejmować więcej niż jeden konkretny zawód.

[2] Na podstawie danych z ofert pracy skierowanych do stażystów, praktykantów oraz młodszych specjalistów w samym wrześniu 2021 roku.