Dr Paula Wieczorek, Prodziekan Kolegium Mediów i Komunikacji Społecznej WSIiZ, wygłosiła referat na międzynarodowej konferencji naukowej Ecological Grief and Mourning in the Literature and the Arts in the Anglophone World. Wydarzenie odbyło się w dniach 3–4 kwietnia 2025 r. w Paryżu w Université Paris Cité, a jego współorganizatorami były Catholic University of Paris oraz École Normale Supérieure de Lyon.

Już sam początek wydarzenia okazał się niecodzienny – pierwotny budynek kampusu, w którym miała odbywać się konferencja, został zamknięty w wyniku protestu studentów przeciwko reformom finansowania szkolnictwa wyższego we Francji. Dzięki sprawnej organizacji, wydarzenie zostało przeniesione do innego budynku Université Paris Cité, co pozwoliło na zachowanie pełnego programu. Ta zmiana lokalizacji stała się symbolicznym wprowadzeniem do wielu rozmów o kondycji współczesnej edukacji oraz o globalnych wyzwaniach, przed którymi stoją uczelnie i badania humanistyczne.

Interdyscyplinarna przestrzeń dyskusji o ekologii i komunikacji społecznej

Konferencja miała międzynarodowy i interdyscyplinarny charakter. Uczestniczyli w niej badaczki i badacze z czołowych ośrodków akademickich na świecie, m.in. z University of Arizona i Bard College (USA), Université Paris Nanterre i Université de Lorraine (Francja), Sapienza – University of Rome (Włochy), Mid Sweden University i Linnaeus University (Szwecja), Utrecht University (Holandia), University College London (Wielka Brytania), Nova University of Lisbon (Portugalia), University of Johannesburg (RPA), Vilnius University (Litwa), University of Edinburgh (Szkocja) oraz National and Kapodistrian University of Athens (Grecja) oraz University of Warwick i Goldsmiths, University of London (Wielka Brytania).

Spośród ponad 100 zgłoszeń organizatorzy zakwalifikowali do programu jedynie wybrane, najciekawsze wystąpienia, gwarantując wysoki poziom naukowy i tematyczną różnorodność.

Żałoba ekologiczna i kryzys ekologiczny

Konferencja koncentrowała się na zjawisku żałoby ekologicznej (ecological grief) – emocjonalnej i intelektualnej reakcji na utratę środowiska naturalnego, różnorodności biologicznej i relacji międzygatunkowych. W programie znalazły się panele poświęcone m.in. nowym formom elegii ekologicznej, sztuce upamiętniania wymierających gatunków, melancholii klimatycznej oraz zagrożeniom związanym z toksycznością, odpadami nuklearnymi i lękiem ekologicznym (eco-anxiety).

Dyskutowano o roli literatury, sztuki, teatru, poezji, gier komputerowych i mediów wizualnych jako narzędzi oporu, pamięci i ekologicznego aktywizmu. Podkreślano także znaczenie komunikacji społecznej w obliczu kryzysu klimatycznego oraz potrzebę tworzenia nowych narracji wspierających zrównoważony rozwój i sprawiedliwość środowiskową.

Prezentacja dr Pauli Wieczorek: narracje ekologiczne a zmiany klimatyczne

W ramach panelu Indigenous Experiences of Environmental Grief dr Paula Wieczorek wygłosiła referat pt. „Haunted Landscapes of the Anthropocene: Ghostly Forms in Indigenous Speculative Fiction”.

Badaczka zaprezentowała, jak twórczość autorek rdzennych społeczności Ameryki Północnej – takich jak Louise Erdrich i Rebecca Roanhorse – proponuje alternatywne sposoby postrzegania środowiska naturalnego. Zamiast dominującego podejścia, które traktuje naturę jako zasób do eksploatacji, proponowane jest widzenie świata jako żywej sieci relacji, w której współistnieją ludzie, rośliny, zwierzęta i inne byty.

To przesunięcie perspektywy umożliwia zadanie fundamentalnych pytań o to, jak nasze działania wpływają na planetę i jakie etyczne, kulturowe i emocjonalne zobowiązania wobec niej ponosimy. Prezentacja dr Wieczorek poruszała również temat tworzenia języka oporu wobec dominujących narracji rozwoju, postępu i produktywności – oraz potrzebę wypracowania nowej komunikacji, która wspiera empatię, współodczuwanie i odpowiedzialność międzygatunkową.

Korzyści i perspektywy dalszej współpracy

Udział w konferencji pozwolił dr Wieczorek na wymianę doświadczeń z badaczami z różnych krajów i dyscyplin, których łączy zaangażowanie w tematykę kryzysu ekologicznego, sprawiedliwości środowiskowej, komunikacji społecznej oraz nowych form opowiadania o relacjach człowieka ze światem nieludzkim.

To również cenna przestrzeń do refleksji nad miejscem humanistyki we współczesnym świecie – jako narzędzia krytycznej diagnozy rzeczywistości, edukacji ekologicznej i projektowania bardziej zrównoważonej przyszłości. Nawiązane kontakty międzynarodowe mogą zaowocować współpracą naukową i nowymi inicjatywami akademickimi o charakterze międzynarodowym.