Mgr Gabriela Piechnik-Czyż 

Asystentka w Zakładzie Grafiki Komputerowej. Magister dziennikarstwa i komunikacji społecznej, spec. reklama i public relations (Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie, Wydział Administracji i Nauk Społecznych, rok 2015). W 2018 roku w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie otworzyła przewód doktorski w dziedzinie nauk społecznych i dyscyplinie nauki o mediach na temat: Infografika w tabloidach i prasie opiniotwórczej na przykładzie „Gazety Wyborczej” i „Faktu”. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół komunikacji wizualnej. Specjalizuje się w grafice 2D (przede wszystkim DTP, grafika informacyjna) oraz fotografii.

We współczesnym świecie odbiorca otaczany jest dużą ilością informacji, również w formie wizualnej. Niestety nadmiar komunikatów sprawia, że nie wszystkie są zauważalne. Nadawcy komunikatów informacyjnych i reklamowych coraz częściej poszukują innowacyjnych rozwiązań, by zwrócić uwagę odbiorców i przyczynić się do większej skuteczności w przekazywaniu treści. Jedną z form stosunkowo nowych i wciąż rozwijających się jest infografika, która w świecie społeczeństwa informacyjnego i erze obrazu może być narzędziem do efektywnego przekazywania informacji.

Istota informacjożerna i epoka obrazka

Jeden z twórców psychologii kognitywnej, G.A. Miller, w 1983 stworzył termin istota informacjożerna (informavore), odnoszący się do zbierania i konsumowania informacji przez ludzi. Uznał, że tak jak ciało potrzebuje określonych składników i procesów by przeżyć, tak samo umysł by przeżyć potrzebuje informacji. Sama informacja, jak pisze W.J. Martin, „stała się dziś tak ważna, że ​​zasługuje na traktowanie jako symbol epoki, w której żyjemy.” Jednak informacje podawane są w różnej formie i w różnym stopniu pod względem skuteczności oddziaływają na odbiorców.

Mając na uwadze fakt, że obraz w kulturze jest jednym z ważniejszych nośników informacji, warto przyjrzeć się badaniom dotyczącym przyswajania i zapamiętywania obrazu. Wielu badaczy zwraca uwagę na to, że proces widzenia to niemal dwie trzecie aktywności ludzkiego mózgu. Wzrok dominuje nad innymi zmysłami i to właśnie bodźce wzrokowe dostarczają wielu informacji, stają się najczęściej główną metodą postrzegania świata. Znacznie szybciej przetwarzamy obraz niż tekst, ponieważ informacje wizualne są przyswajane jednocześnie, natomiast tekst linearnie.

Warto też zwrócić uwagę na Picture Superiority Effect, czyli efekt wyższości obrazu, który odnosi się do zjawiska, w którym obrazy są częściej i na dłużej zapamiętywane niż słowa. Opiera się on na założeniu, że „pamięć ludzka jest niezwykle wrażliwa na symboliczną modalność prezentacji informacji o zdarzeniach”.

Niektóre z badań wskazują na to, że preferencje co do sposobu przekazu informacji zależą od rodzaju pokolenia. A.Young i M. Hinesly wykazały, że infografiki mogą poprawić komunikację z niektórymi grupami wiekowymi i tak oto Millenialsi preferowali komunikaty wizualne i z chęcią poleciliby informacje w takiej formie innym, natomiast w pokoleniu Baby Boomers osiągnięto lepsze zrozumienie danych w wersji tekstowej w porównaniu z wersją danych zawartych na infografice. Tradycyjne podejście jak widać nadal jest potrzebne, jednak infografiki będą zyskiwać na popularności wraz z większą obecnością młodszych pokoleń.

Infografika i wizualizacja danych

Jednym z nieodłącznych elementów większości infografik jest wizualizacja danych. Należy jednak zwrócić uwagę, że obydwa pojęcia nie są tożsame. Infografikę można potraktować jak wizualny artykuł, jak pisze R. Krum – twór rozbudowany, opowiadający pewną historię i zawierający różne elementy jak teksty, ikony czy ilustracje. O wizualizacji danych natomiast mówi jako o wizualnym przedstawieniu wartości liczbowych, na przykład za pomocą wykresów, diagramów, które przedstawiają ustalony zestaw danych.

O dwóch różnych pojęciach piszą też J. Lankow, R. Crooks i J. Ritchie. Wizualizację danych definiują jako graficzną prezentację danych za pomocą takich form jak między innymi wykresy kołowe, słupkowe, liniowe, etc. Stopień skomplikowania jest różny w zależności od przedstawianego tematu. Dane mogą być przedstawione w unikalny sposób i powinien umożliwiać analizowanie ich czy też wykrywanie wzorców lub trendów. W przypadku infografiki uważają, że należy zachować szerokie pole interpretacji, ponieważ formą tą nazwany może być zarówno prosty znak drogowy, jak i rozbudowany twór przedstawiający złożone procesy lub analizy statystyczne.

Dlaczego warto wybrać infografikę?

Dobry projekt infografiki zapewni atrakcyjny wizualnie i angażujący sposób prezentacji nieraz złożonych informacji. Za pomocą wielu środków wizualnych jak kolor, odpowiedni krój liter, ilustracje przekazuje dane w sposób łatwy do odczytania i zrozumienia. Dodatkowo, jest to forma, która jeszcze jest dla odbiorców dość nowa, a co za tym idzie – ciekawa. Infografika upraszcza trudne dane. Używając wizualizacji danych można przedstawić dane w jasny i zwięzły sposób. Można również wyjaśnić skomplikowane rozbudowanej procesy, które podane za pomocą tekstu mogłyby być mniej zrozumiałe lub trudne do wyobrażenia.

Jak już było wspomniane, funkcjonowanie ludzkiego mózgu powoduje, że obraz jest łatwiej przyswoić i zapamiętać, co wpływa na korzyść jeśli chodzi o szybkie i efektywne dostarczenie informacji.

Infografiki internetowe są też łatwe do udostępniania na różnych platformach, również w social mediach. Mogą zwiększyć przepływ informacji, a pod względem promowania w sieci marek, firm czy instytucji także mogą przyczynić się do większej widoczności i zwiększenia ruchu na stronie.

Infografiki zyskują na popularności jako ciekawy i angażujący sposób przekazywania danych i idei. Zapotrzebowanie na komunikaty wizualne oraz skuteczniejsze i bardziej wydajne sposoby komunikacji wciąż rośnie. Warto w tym wszystkim upatrywać miejsca dla infografiki. Przyszłość tej formy graficznej wygląda obiecująco, a wraz z ciągłym rozwojem technologii można spodziewać się bardziej przyciągających i utrzymujących uwagę projektów. Ważne też jest, by twórcy infografik znali zasady jej budowy, cechy oraz funkcje i wykorzystywali metody, które dla odbiorców będą intuicyjne, zrozumiałe i wizualnie zachęcające.

Studenci kierunku Grafika Komputerowa i Produkcja Multimedialna w WSIiZ dotychczas mogli poznawać mechanizmy projektowania infografik na przedmiotach związanych właśnie z tym zagadnieniem, natomiast młodzi adepci dziennikarstwa wciąż mogą rozwijać swoje umiejętności na przedmiocie Wizualizacja danych i infografika.