Dr Joanna Wójcik

Kierownik Sekcji ds. e-learningu, Zastępca Kierownika Katedry Kognitywistyki Modelowania Matematycznego. Ekspertka Centrum Rozwoju Dydaktyki WSIiZ. Doktor nauk ekonomicznych w dyscyplinie zarządzania. Jej zainteresowania badawcze obejmują e-learning, innowacyjne metody nauczania oraz zarządzanie uczelnią wyższą. Entuzjastka nowoczesnych metod w edukacji, aktywnie działająca na rzecz rozwoju e-learningu, zaangażowana w liczne projekty edukacyjne krajowe i międzynarodowe.

Wyobraźmy sobie, że każdy student jest wyjątkowy, jak osobny, niepowtarzalny element układanki. Analityka edukacyjna pozwala dokładnie przyjrzeć się procesowi nauczania. Dzięki temu uczelnia może dostosować naukę do indywidualnych potrzeb każdego studenta, tak jak krawiec dopasowuje ubranie do sylwetki klienta. To jak posiadanie osobistego tutora po świecie wiedzy, który zawsze wie, kiedy osoba ucząca się potrzebuje dodatkowego wsparcia lub nowego wyzwania.

Dzięki analizie danych uczelnia może przewidzieć, który student może mieć trudności z danym przedmiotem, jeszcze zanim pojawią się problemy z uzyskaniem oceny końcowej. Umożliwia to podjęcie proaktywnych działań i zapewnienie odpowiedniego wsparcia.

Dzięki analityce edukacyjnej nauczyciele mogą lepiej zrozumieć, które metody nauczania są najbardziej efektywne, a które wymagają modyfikacji. To pozwala im tworzyć bardziej angażujące zajęcia. Natomiast władze uczelni, dzięki wglądowi w proces nauczania, mogą lepiej przygotować ofertę edukacyjną dla przyszłych pokoleń studentów oraz wesprzeć kadrę akademicką  w rozwoju umiejętności dydaktycznych.

Co to jest analityka edukacyjna (learning analytics)?

Analityka edukacyjna (ang. learning analytics) czy inaczej analityka procesu uczenia się to dynamicznie rozwijająca się dziedzina, która skupia się na analizie danych zebranych podczas procesu nauczania, tak aby wspierać rozwój studentów i skuteczność szkolnictwa wyższego. Analityka edukacyjna może być oczywiście stosowana na każdym poziomie edukacji formalnej oraz pozaformalnej.

Zastosowanie analityki edukacyjnej pozwala na personalizację procesu nauczania, co prowadzi do poprawy wyników osiąganych przez studentów oraz bardziej efektywnego zarządzania zasobami uczelni​. Analityka edukacyjna to proces gromadzenia, przetwarzania i interpretacji danych na temat uczniów i ich interakcji z różnorodnymi systemami. W przypadku WSIiZ w szczególności z systemem e-learningowym Moodle oraz platformą do nauczania synchronicznego WEBEX. Dzięki analizie zachowań studentów na tych platformach, WSIiZ uzyskuje dokładniejsze zrozumienie indywidualnych potrzeb edukacyjnych. Przykładowo, dane dotyczące frekwencji na zajęciach online, liczby odtworzeń materiałów edukacyjnych czy wyników z testów, dostarczają informacji o postępach i wyzwaniach, jakie napotykają studenci w procesie uczenia się.

Dlaczego analityka edukacyjna jest tak ważna?

Analityka edukacyjna na uczelni wyższej nie jest jedynie nowinką technologiczną. To strategiczne narzędzie, które pozwala kadrze zarządzającej lepiej zrozumieć procesy nauczania oraz usprawnia podejmowanie decyzji.

Celem wprowadzenia  analityki edukacyjnej na uczelni wyższej jest:

• Poprawa jakość nauczania i uczenia się przy jednoczesnym usprawnieniu procesów i zmniejszeniu obciążenia administracyjnego wszystkich interesariuszy tj. nauczycieli akademickich, kadry zarządczej, pracowników administracyjnych.
• Głębsze zrozumienie procesu uczenia się i nauczania studentów, co pozwala na modelowanie zachowań studentów, a tym samym podejmowanie wczesnych interwencji.
• Poprawa efektywności oferowanych programów nauczania, co skutkuje wzrostem zadowolenia absolwentów.
• Łatwiejsze raportowanie kluczowych wskaźników wydajności (KPI) na poziomie wewnętrznym, ale również dla instytucji zewnętrznych, takich jak MNSiW, UE co jest wymagane przepisami prawa.
• Identyfikacja obszarów, które wymagają szczególnej uwagi w kontekście zarówno naprawy, ale również wypracowania przewagi konkurencyjnej.
• Ocena obecnych osiągnięć studentów, jak również dokładne przewidywania przyszłych wyników.
• Usuwanie silosów danych.

Dzięki śledzeniu aktywności studentów, można dostosować materiały i metody nauczania do indywidualnych potrzeb. Przykładem może być zastosowanie narzędzi do analizy wyników z quizów, testów oraz wszelakich interakcji studenta na platformie e-learningowej, co umożliwia zidentyfikowanie trudnych tematów dla danej grupy, czy też pojedynczego studenta i dostarczenie mu dodatkowych materiałów lub materiałów podanych w innej formie.

Dzięki predykcyjnym możliwościom analityki, wykładowcy i administracja mogą wcześniej rozpoznać studentów, którzy mogą mieć trudności. Na przykład, jeśli system wykryje, że student opuszcza zajęcia lub uzyskuje niskie wyniki na testach, można podjąć działania wspierające, takie jak zaproponowanie dodatkowych konsultacji czy indywidualnej rozmowy i zaoferowania pomocy (być może problemem jest trudna sytuacja rodzinna, problemy finansowe czy przeprowadzka do innego miasta).

Analityka pozwala również na optymalizację zarządzania zasobami. Uczelnie mogą lepiej tworzyć plany studiów, analizować jakie przedmioty i kursy są najlepiej oceniane i dlaczego. Dzięki analizie wyników nauczania można zapewnić studentom dodatkowe przedmioty lub kursy, które pozwolą im kształtować umiejętności, które są istotne z punktu widzenia rynku pracy i są istotne dla ich kariery zawodowej.

Uczelnie wyższe na całym świecie starają się, z mniejszym lub większym powodzeniem, stosować metody analityki edukacyjnej. Do najczęściej pokazywanych przykładów należą Uniwersytet Purdue (USA), który zmniejszył odsetek osób rezygnujących ze studiów dzięki analizie aktywności na platformie e-learningowej, Arizona State University (USA) tworzy spersonalizowane ścieżki nauczania, w których tempo oraz rodzaje materiałów dydaktycznych dostosowywane są do indywidualnych potrzeb studentów, uniwersytet w Huddersfield (UK) wdrożył system analizy frekwencji i zaangażowania studentów w zajęciach oraz zasobach online, co pozwala na analizę poziomu zaangażowania studentów.

Te przykłady pokazują, że analityka edukacyjna to nie tylko zbieranie danych, ale przede wszystkim tworzenie bardziej indywidualnych, efektywnych i satysfakcjonujących doświadczeń edukacyjnych.

Jakie wyzwania stoją przed uczelniami chcącymi wdrażać learning analytics?

Analityka edukacyjna, mimo wielu zalet, wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Pierwszym z nich jest zapewnienie wysokiej jakości danych. Dane muszą być spójne, aktualne i precyzyjne, aby analizy miały wartość praktyczną. Ważnym aspektem jest również ochrona prywatności studentów. Należy zadbać o to, aby dane były wykorzystywane w sposób odpowiedzialny, a ich analiza odbywała się zgodnie z przepisami o ochronie danych osobowych.

Drugim wyzwaniem jest wprowadzenie kultury pracy opartej na danych. Analityka edukacyjna wymaga nie tylko technologii, ale także zmiany podejścia wśród kadry zarządzającej i wykładowców. Włączenie danych do podejmowania decyzji może spotkać się z oporem, zwłaszcza jeśli wykładowcy nie widzą bezpośrednich korzyści lub nie mają doświadczenia w interpretacji wyników analiz.

Analityka edukacyjna na WSIiZ

WSIiZ od wielu lat stosuje różnorakie metody analityki edukacyjnej, aby zapewnić edukację na najwyższym poziomie. Obszarem w którym w szczególny sposób widać te starania jest e-learning. System Moodle stosowany na uczelni oferują rozbudowane funkcje analityczne umożliwiające śledzenie postępów i zaangażowania studentów. Biorąc pod uwagę ciągły rozwój systemów zdalnego nauczania oraz pojawiające się nowe narzędzia technologiczne, w przyszłym roku planowane jest uruchomienie bardziej zaawansowanego kokpitu pozwalającego wszystkim interesariuszom na możliwość analizy w czasie rzeczywistym oraz wykorzystania potencjału sztucznej inteligencji w analizie danych oraz formułowaniu rekomendacji.

Podsumowując analityka edukacyjna – to szansa na podniesienie jakości edukacji i wprowadzenie bardziej zróżnicowanego podejścia do zarządzania uczelnią, a WSIiZ chce być jednym z liderów w tym obszarze.