Dr Anna Lewandowska

Adiunkt w Katedrze Zarządzania Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Specjalistka w zakresie przedsiębiorczości, innowacji i rozwoju regionalnego. Autorka kilkudziesięciu artykułów naukowych, autorka i współautorka raportów, projektów badawczych i wniosków grantowych. Członkini Podkarpackiej Rady Innowacyjności. Zajmuje się badaniem różnych aspektów funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorstw, w tym zagadnieniami finansowania i efektywności innowacji. Prywatnie miłośniczka Teatru Stu i dobrej książki.

Coraz częściej menedżerowie stoją przed wyzwaniami związanymi z wykorzystaniem ludzi jako źródła przewagi konkurencyjnej. To efekt postępu technologicznego i powszechnej dostępności informacji, które sprawiają, że inne źródła przewagi konkurencyjnej stają się mniej skuteczne. W tym kontekście na znaczeniu przybiera zrównoważony rozwój społeczny w organizacji, który odnosi się do trwałych relacji między pracownikami a organizacją, a także ich zbiorowego wkładu w cele organizacyjne. Wzmocnienie w takiej sytuacji zrównoważonego rozwoju społecznego stwarza możliwości osiągnięcia zamierzonych celów poprzez wysiłki pracowników.

Czym jest zrównoważony rozwój społeczny?

Zrównoważony rozwój obejmuje wymiar społeczny, gospodarczy i środowiskowy, podczas gdy zrównoważony rozwój społeczny jest istotnym elementem ogólnego zrównoważonego rozwoju. W organizacjach zrównoważony rozwój społeczny odnosi się do zbiorowego wkładu pracowników w realizację wyższego celu organizacji i rozwoju trwałych relacji. Jest to kluczowy czynnik dobrego samopoczucia organizacji i unikalny zasób umożliwiający osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej. Warto w tym miejscu zauważyć, że zrównoważony rozwój społeczny ma podobne znaczenie dla organizacji non-profit i okazuje się szczególnie istotny w branżach usługowych i organizacjach pracochłonnych, gdzie wyniki pracowników bezpośrednio wpływają na sukces. W dzisiejszym krajobrazie napędzanym technologią, gdzie dostępność zasobów jest stosunkowo porównywalna wśród organizacji, wyraźnie widać, że podmioty odnoszące sukcesy polegają przede wszystkim na kompetencjach swoich pracowników i zachowaniach obywatelskich, aby zakotwiczyć swoje strategie konkurencyjne.

Zrównoważone przywództwo i CSR

Organizacje charakteryzują się różnymi stylami przywództwa, z których każdy przynosi inne rezultaty, a liderzy wykazują bardzo różnorodne zachowania: autokratyczne, demokratyczne, zadaniowe, zorientowane na ludzi, charyzmatyczne i etyczne. Ich znaczenie zależy od kontekstu i potrzeb organizacyjnych. Zrównoważone przywództwo staje się dzisiaj coraz ważniejszą koncepcją, a współczesne organizacje starają się odpowiednio zmienić swój styl przywództwa. Zrównoważeni liderzy wykraczają poza bezpośrednie interesy i cele krótkoterminowe, zamiast tego skupiając się na przyszłych możliwościach w szerszym kontekście. W rezultacie ich praktyki przywódcze generalnie sprzyjają trwałości organizacji, w tym trwałości społecznej.

Pojawia się pytanie, jaką rolę w relacji pomiędzy zrównoważonym przywództwem a zrównoważonym rozwojem społecznym organizacji pełni CSR? Społeczna odpowiedzialność biznesu (CSR) reprezentuje zjawisko organizacyjne, w którym menedżerowie włączają role korporacyjne, społeczne i środowiskowe do swoich procesów zarządzania. CSR wykracza poza zyski ekonomiczne i obejmuje wkład w cele społeczne, w tym dobro pracowników i całe społeczeństwo. Tradycyjnie CSR dzieli się na odpowiedzialność ekonomiczną, środowiskową, filantropijną i etyczną. Podczas gdy CSR jest często badana na poziomie instytucjonalnym i makro, współczesne badania skupiają się głównie na poziomie indywidualnym lub mikro, dokumentując rolę każdego pracownika w inicjatywach CSR. CSR na poziomie mikro zapewnia znacznie głębsze zrozumienie wpływu CSR. Na poziomie mikro CSR służy jako strategia zachęcająca jednostki, w szczególności pracowników, do angażowania się w role przyczyniające się do zrównoważonej przyszłości.

Czy zrównoważony przywódca zapewnia zrównoważony rozwój?

Inne pytanie, które również się nasuwa, brzmi: Czy zrównoważone zachowania przywódcze wzmacniają zrównoważony rozwój społeczny organizacji? Zrównoważone przywództwo obejmuje tworzenie pozytywnego środowiska pracy, pielęgnowanie dobrego samopoczucia pracowników i wspieranie kultury włączania, różnorodności i równych szans. Natomiast zrównoważony rozwój społeczny promuje uczciwe praktyki pracy, równowagę między życiem zawodowym a prywatnym oraz ogólny dobrobyt pracowników. Kiedy organizacje traktują priorytetowo zarówno zrównoważone przywództwo, jak i zrównoważony rozwój społeczny, zwiększają zaangażowanie pracowników, ich satysfakcję i produktywność, co prowadzi do lepszych ogólnych wyników.

Uważa się, że związek między zrównoważonym przywództwem a zrównoważonym rozwojem społecznym jest ważny, ponieważ uwzględnia względy społeczne w strategiach zrównoważonego rozwoju, angażuje zainteresowane strony, poprawia dobrostan pracowników, buduje reputację, zapewnia długoterminową rentowność i wywiera pozytywny wpływ na społeczeństwo. Nadając priorytet obu tym koncepcjom, organizacje mogą stworzyć bardziej sprawiedliwą i zrównoważoną przyszłość.

Case study w służbie zdrowia

W 2022 roku przeprowadzono badanie wśród 516 pracowników służby zdrowia, wśród których byli lekarze, pielęgniarki, ratownicy medyczni i personel administracyjny. Dane zebrano w drodze ankiety przeprowadzonej w czterech szpitalach zlokalizowanych w Bahrajnie. W badaniu próbowano ustalić dwie kwestie. Po pierwsze, czy zrównoważone zachowania przywódcze wzmacniają zrównoważony rozwój społeczny; po drugie, czy CSR na poziomie mikro pośredniczy w tej relacji. Wyniki badania ujawniły znaczący związek zrównoważonego przywództwa z tworzeniem i doskonaleniem zrównoważonego rozwoju społecznego organizacji, przy czym CSR na poziomie mikro odgrywał tutaj łagodną rolę pośredniczącą. Okazało się również, że ze względu na ograniczone zrozumienie i rzadką praktykę CSR na poziomie mikro w badanej populacji, jej efekt łagodzący nie okazał się tak wyraźny. Badanie to sugeruje, że menedżerowie powinni priorytetowo traktować wdrażanie praktyk CSR, szczególnie na poziomie indywidualnym, aby osiągnąć wielowymiarowe wyniki związane z CSR. W ramach zalecanych rekomendacji autorzy badania wskazali, że liderzy powinni wykazywać zrównoważone zachowania i aktywnie uwzględniać zrównoważony rozwój społeczny.

Biorąc pod uwagę decydującą rolę zrównoważonego rozwoju społecznego, szczególnie w sektorze opieki zdrowotnej, menedżerowie powinni skoncentrować się na zarządzaniu czynnikami, które na niego wpływają, w tym zrównoważonym przywództwie i zrównoważonym rozwoju społecznym organizacji. Odkrycia te mają implikacje zarówno teoretyczne, jak i praktyczne. Wyniki zaś mogą stanowić wskazówki dla administratorów szpitali, podkreślając znaczenie skupienia się na zrównoważonym przywództwie i CSR na poziomie mikro w celu zmniejszenia wskaźników rotacji i pielęgnowania długoterminowych relacji z pracownikami, zwiększając w ten sposób efektywność organizacji.

Literatura:

1. Ahmad, N.; Ullah, Z.; AlDhaen, E.; Han, H.; Araya-Castillo, L.; Ariza-Montes, A. Fostering hotel-employee creativity through micro-level corporate social responsibility: A social identity theory perspective. Psychol. 2022, 13, 853125. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.853125.
2. Belias, D.; Koustelios, A. The impact of leadership and change management strategy on organizational culture. Sci. J. 2014, 10, 451–470.
3. Chapman, E.F.; Sisk, F.A.; Schatten, J.; Miles, E.W. Human resource development and human resource management levers for sustained competitive advantage: Combining isomorphism and differentiation. Manag. Organ. 2018, 24, 533–550. https://doi.org/10.1017/jmo.2016.37.
4. Garg, S.; Jain, S. Mapping leadership styles of public and private sector leaders using Blake and Mouton leadership model. Drishtikon Manag. J. 2013, 4, 48.
5. Gotsis, G.; Grimani, K. The role of servant leadership in fostering inclusive organizations. Manag. Dev. 2016, 35, 985–1010. https://doi.org/10.1108/jmd-07-2015-0095.
6. Kociatkiewicz, J.; Kostera, M. The good manager: An archetypical quest for morally sustainable leadership. Stud. 2012, 33, 861–878. https://doi.org/10.1177/0170840612445124.
7. Lewandowska A., Ullah Z., AlDhaen F.S., AlDhaen E., Yakymchuk A. (2023) Enhancing Organizational Social Sustainability: Exploring the Effect of Sustainable Leadership and the Moderating Role of Micro-Level CSR. Sustainability. 2023; 15(15):11853. https://doi.org/10.3390/su151511853
8. Morgeson, F.P.; Aguinis, H.; Waldman, D.A.; Siegel, D.S. Extending corporate social responsibility research to the human resource management and organizational behavior domains: A look to the future. Psychol. 2013, 66, 805–824. https://doi.org/10.1111/peps.12055.
9. Shah, M.S.; Wu, C.; Ullah, Z. The inter-relationship between CSR, inclusive leadership and employee creativity: A case of the banking sector. Sustainability 2021, 13, 9158. https://doi.org/10.3390/su13169158.
10. Ullah, Z.; Álvarez-Otero, S.; Sulaiman, M.A.B.A.; Sial, M.S.; Ahmad, N.; Scholz, M.; Omhand, K. Achieving organizational social sustainability through electronic performance appraisal systems: The moderating influence of transformational leadership. Sustainability 2021, 13, 5611. https://doi.org/10.3390/su13105611.