Fizjoterapia – sposób na zdrowie po kontuzjach w sporcie

Od wielu lat obserwujemy wzrost aktywności fizycznej społeczeństwa. Rola aktywności sportowej jako czynnika prewencyjnego w powstawaniu chorób cywilizacyjnych jest oczywista. Odpowiednia dawka ruchu powoduje poprawę wydolności fizycznej i siły mięśniowej, zmniejsza ryzyko wystąpienia udaru mózgu oraz zawału serca. Pozytywów płynących z uprawiania sportu jest więcej stąd pewnie przysłowie „ruch to zdrowie”. Ale czy jest tak do końca?

Czynniki ryzyka kontuzji w sporcie

Fizjoterapeuci w codziennej pracy słyszą od swoich pacjentów, że „ruch to zdrowie”, ale słowa te mają znaczenie co najmniej ironiczne, bo wypowiadane są przez osoby po kontuzjach, niekiedy nawet unieruchomionych na szpitalnych łóżkach. Aktywność sportowa jest niebezpieczna szczególnie wtedy, gdy nie jesteśmy do niej odpowiednio przygotowani. Brak przygotowania motorycznego jest jednym z czynników ryzyka występowania kontuzji w sporcie amatorskim oraz rekreacyjnym, do najbardziej kontuzjogennych sportów należą narciarstwo, piłka nożna, siatkówka i biegi. Każda z tych dyscyplin sportowych kryje w swoich elementach mechanizmy urazów narządu ruchu.

Słabe punkty anatomiczne czyli najczęstsze urazy w sporcie

Urazy sportowe są charakterystyczne dla określonych dyscyplin sportowych. Powtarzalne sekwencje ruchów wykonywane w trakcie treningów czy zawodów sprzyjają przeciążeniom konkretnych struktur w ciele zawodnika. Narciarstwo i piłka nożna to sporty wywierające bardzo duże obciążenia dla stawów kolanowych: urazy dotyczą najczęściej aparatu więzadłowego oraz łąkotek. Struktury te wymagają zazwyczaj leczenia operacyjnego a pacjenci wielomiesięcznej rehabilitacji.

Siatkówka jest dyscypliną, w której kontuzje powinny dotyczyć głównie obręczy kończyny górnej, natomiast urazowość kończyn górnych jest porównywalna z urazowością stawu skokowego. Elementem gry doprowadzającym do urazów stawu skokowego jest najczęściej lądowanie na stopę przeciwnika po wyskoku do bloku. Jego leczenie zależne jest oczywiście od stopnia uszkodzenia, masywne skręcenia stawu skokowego wymagają leczenia operacyjnego odtwarzającego ciągłość struktur więzadłowych.

Bieganie stanowi przyczynę urazów przeciążeniowych kończyn dolnych. Dolegliwości bólowe wynikające z przeciążeń pasma biodrowo-piszczelowego umiejscawiają się po bocznej stronie kolana  tworząc zespół kolana biegacza. Częstym problemem osób biegających są także przeciążenia w obrębie stopy. Powstające na skutek przeciążeń i nieprawidłowego ustawienia stopy zapalenie rozcięgna podeszwowego stanowi wyzwanie terapeutyczne dla niejednego fizjoterapeuty.

Fizjoterapia – szansa na powrót do sportu

Fizjoterapia jest podstawowym elementem procesu leczenia umożliwiającym powrót do aktywności fizycznej. Rosnące możliwości terapeutyczne to zasługa rozwoju specjalistycznych metod fizjoterapeutycznych oraz dostępu do nowoczesnego sprzętu rehabilitacyjnego.

Zmiany przeciążeniowe narządu ruchu to częsta zmora osób biegających. W przypadku tego typu kontuzji należy zwracać szczególną uwagę na znalezienie przyczyny powstawania dolegliwości. Dobra diagnostyka funkcjonalna i ocena wzorca biomechanicznego biegu osoby zgłaszającej kontuzję jest podstawą do celowanej terapii.

W przypadku zmian przeciążeniowych brak dobrego screeningu medycznego oznacza nawrót dolegliwości bólowych. Przeciążenia narządu ruchu powstające na skutek zaburzeń w biomechanice możemy leczyć poprzez jej korekcję, stosujemy w tym celu techniki terapii manualnej. Dolegliwość bólowe oraz miejscowe stany zapalne najlepiej leczyć za pomocą nowoczesnych urządzeń z zakresu fizykoterapii. Proces powrotu  do sportu  po zabiegach operacyjnych jest procesem długim i trudnym zarówno dla pacjentów, jak i fizjoterapeuty. Sportowcy stanowią grupę osób, która wymaga natychmiastowego powrotu do zdrowia. W wielu przypadkach jest to jednak niemożliwe ze względu na czas potrzebny na wygojenie tkanek. Znajomość procesów fizjologii gojenia tkanek, remodelingu przeszczepów ścięgien i więzadeł stanowi podstawę do planowania procesu rehabilitacji. Wiedza fizjoterapeuty  pozwala przeprowadzić proces rehabilitacji w sposób efektywny i bezpieczny.

Umiejętności fizjoterapeuty poparte ogromną ilością wiedzy teoretycznej stanowią podstawę sukcesu terapeutycznego i dają nadzieję na szybki powrót do zdrowia po kontuzji. Fizjoterapia dzięki swojemu szybkiemu rozwojowi staje się coraz częściej pierwszym wyborem leczenia urazów narządu ruchu.