Trądzik – wcale nie taki młodzieńczy

Trądzik zwyczajny jest jedną z najczęstszych chorób skóry. Szacuje się, że dotyczy on aż 80-100 procent osób pomiędzy 11. a 30. rokiem życia. Szczyt zachorowalności przypada w okresie dojrzewania, jednak w ostatnich latach wyraźnie zwiększyła się średnia wieku osób zgłaszających się do lekarza z tym problemem. Coraz częściej mamy do czynienia z trądzikiem wieku dorosłego, tzw. acne tarda.

Powyżej 25. roku życia trądzik na twarzy stwierdza się u około 50% osób, spośród których aż 75- 80% stanowią kobiety. Trądzik wieku dojrzałego związany jest głównie z zaburzeniami hormonalnymi, ale na jego rozwój mają wpływ także takie czynniki, jak: predyspozycja genetyczne, palenie tytoniu, niewłaściwa pielęgnacja skóry, kosmetyki do makijażu oraz stres.

Jakie czynniki wpływają na rozwój choroby?

Trądzik jest chorobą, na rozwój której wpływa wiele czynników zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Do podstawowych procesów odpowiedzialnych za tworzenie się zmian trądzikowych zalicza się: nadmierną aktywność gruczołów łojowych i zmieniony skład łoju oraz zaburzenia rogowacenia ujść mieszków włosowych, które prowadzą do nadmiernej kolonizacji bakterii.  Powoduje to uszkodzenie mieszka włosowego i – w konsekwencji – rozwój stanu zapalnego. Wszystkie te procesy są ze sobą ściśle powiązane i przyczyniają się do rozwoju trądziku. Nie bez znaczenia są także czynniki genetyczne – nierzadko stwierdza się  występowanie trądziku i zaburzenia hormonalne u innych członków rodziny. Wydzielanie łoju kontrolowane jest przez hormony płciowe – androgeny, które powodują powiększenie gruczołów łojowych i nasilenie wydzielania łoju. Dlatego w okresie dojrzewania, a także w przypadku różnych schorzeń przebiegających ze wzrostem poziomu androgenów, obserwuje się nasilenie zmian trądzikowych.

Objawy najczęściej widoczne na twarzy

Trądzik najczęściej lokalizuje się na twarzy i plecach, rzadziej na klatce piersiowej. Na początku pojawiają się zaskórniki, które następnie przekształcają się w grudki, krosty, guzki, cysty lub torbiele ropne. W zależności od przewagi poszczególnych wykwitów trądzikowych wyróżnia się następujące postacie trądziku: zaskórnikowy, grudkowo-krostkowy, ropowiczy, bliznowcowy. Do rzadszych postaci należy trądzik piorunujący (ciężka postać z objawami ogólnymi) oraz trądzik z wydrapania.

Co pomaga, a co szkodzi?

Jakie czynniki mogą nasilać zmiany na skórze? Na rozwój trądziku mają wpływ hormony, dlatego w okresie przedmiesiączkowym około 60-70% kobiet obserwuje pogorszenie zmian skórnych. Z kolei dieta i jej wpływ na pogorszenie stanu skóry to wciąż kontrowersyjny temat. Zaleca się jednak spożywanie produktów o niższym indeksie glikemicznym (chleb pełnoziarnisty, warzywa) oraz bogatszych w proteiny (chude mięso, ryby, drób). Nie ma natomiast żadnych dowodów na to, aby promieniowanie słoneczne miało korzystny lub negatywny wpływ na zmiany skórne. Wiadomo natomiast, że trądzik mogą nasilić niektóre leki lub substancje, np. chlor, dlatego najlepiej wybierać baseny wypełnione wodą ozonowaną. Niekorzystnie na naszą skórę wpływa również palenie tytoniu, szczególnie w przebiegu trądziku wieku dojrzałego oraz stres. Wiąże się to ze zwiększeniem stężenia kortyzolu we krwi, który działa podobnie do androgenów.

Trądzik – w jaki sposób się go pozbyć?

U 60-80% osób trądzik cechuje się łagodnym przebiegiem, w przypadku którego wystarczające jest leczenie miejscowe i odpowiednia pielęgnacja skóry. Terapia miejscowa powinna być prowadzona systematycznie, z reguły przez kilka miesięcy. Leki należy stosować na całą powierzchnię skóry zmienioną chorobowo, a nie punktowo na pojedyncze wykwity, ze względu na obecność mikrozaskórników niewidocznych gołym okiem, które są punktem wyjścia wszystkich zmian trądzikowych.

W terapii miejscowej stosuje się antybiotyki, retinoidy, nadtlenek benzoilu i kwas azelainowy. W cięższych postaciach trądziku konieczne jest zastosowanie leczenia ogólnego. Do głównych grup leków stosowanych w terapii doustnej należą: antybiotyki, retinoidy (pochodne witaminy A) oraz leki hormonalne. Osoby z ciężką postacią trądziku wymagają jak najszybszej konsultacji z lekarzem i wdrożenia odpowiedniego leczenia, aby zapobiec trwałym następstwom trądziku, takim jak blizny. Zdarza się, że przed rozpoczęciem leczenia lekarz zaleca wykonanie dodatkowych badań laboratoryjnych.

Pielęgnacja to podstawa

Odpowiednia pielęgnacja skóry z trądzikiem to klucz do sukcesu. Jednak warto pamiętać, że kosmetyki powinny być zawsze dobierane indywidualnie. Ilość dostępnych na rynku dermokosmetyków dedykowanych skórze trądzikowej jest ogromna, dlatego przy wyborze tych preparatów najlepiej jest skonsultować się z lekarzem dermatologiem. To ważne, ponieważ dermokosmetyki powinny zawierać odpowiednio dobrane składniki aktywne o działaniu przeciwłojotokowym, nawilżającym, matującym, złuszczającym i pobudzającym proces odnowy komórkowej, które łagodzą objawy choroby, jak i zapewniają uczucie komfortu przez cały dzień.