Mgr Paulina Lechwar

Asystent w Katedrze Kosmetologii. Absolwentka kierunku Kosmetologia – specjalność: Kosmetologia stosowana. Swoją działalność naukowo-dydaktyczną poprzedziła 2-letnim stażem w Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie w Laboratorium Hodowli Komórek i Tkanek. Jej zainteresowanie naukowe koncentrują się wokół badań ekstraktów roślinnych (ich zdolności antyoksydacyjnej, zawartości składników aktywnych) hodowli komórkowych w warunkach in vitro. Dodatkowo interesuje się recepturą kosmetyczną i surowcami pochodzenia naturalnego.

Mgr Magdalena Lasota

Pracownik obsługi technicznej w Katedrze Kosmetologii. Absolwentka kierunku Kosmetologia– specjalność: Kosmetologia stosowana. Przed rozpoczęciem pracy administracyjnej, odbyła roczny staż we WSIiZ w Rzeszowie w Laboratorium Hodowli Komórek i Tkanek. Badania, które prowadzi obejmują ekstrakty roślinne, w tym ich właściwości biologiczne z wykorzystaniem hodowli komórkowych w warunkach in vitro. Prywatnie zajmuje się hodowlą roślin egzotycznych, motyli oraz interesuje się literaturą fantastyczną.

Aronia czarna (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott) to krzew należący do rodziny różowatych (Rosaceae). Oryginalnie pochodzi z Ameryki Północnej, jednak obecnie uprawiana jest na całym świecie ze szczególnym wskaźnikiem popularności w krajach europejskich.

Aronia ma niewielkie wymagania glebowe, jest odporna na niskie temperatury, jak również suszę i nadmierną wilgotność, stąd jej uprawa jest bardzo łatwa i bezproblemowa. Dodatkowo owoce nie gromadzą metali ciężkich, takich jak ołów, cyna, arsen i kadm. Można ją uznać za gatunek krzewu „proekologiczny”, ponieważ dzięki dużej odporności na choroby i szkodniki nie wymaga stosowania pestycydów. Krzew aronii może osiągnąć wysokość nawet do 3 m i średnicy korony 2,5 m. Liście są eliptycznego kształtu, osadzone są na krótkich ogonkach, błyszczące o ząbkowanych brzegach. Kwiaty przybierają barwę białą lub białoróżową, zebrane w baldachogrona. Okrągłe owoce aronii są koloru ciemnogranatowego, niekiedy nawet czarnego, zebrane w grona, pokryte są woskowym nalotem. To właśnie tej części rośliny przypisuje się największą aktywność biologiczną, ze względu na wysoką zawartość związków polifenolowych.

Owoce aronii czarnej z uwagi na ich wszechstronne, prozdrowotne działanie są szeroko wykorzystywane jako surowce w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym, jak i kosmetycznym. Wykazują dobroczynne właściwości zarówno na organizm od wewnątrz, jak i z zewnątrz na skórę człowieka. Istnieje wiele doniesień naukowych, które wskazują na jej silny potencjał antyoksydacyjny, przeciwzapalny, przeciwnowotworowy, przeciwstarzeniowy, ochronny.

Wśród najważniejszych związków aktywnych, które kształtują profil aktywności biologicznej owoców Aronia melanocarpa, są antocyjany, procyjanidyny, garbniki, kwasy fenolowe i flawonoidy.

W owocach aronii z grupy antocyjanów znaleźć można pochodne cyjanidyny, m.in. cyjanidyno-3-arabinozyd, cyjanidyno -3-galaktozyd, cyjanidyno-3-glukozyd. Ponadto owoce zawierają inne związki flawonoidowe, takie jak kwercetyna, kwercetyno-3-glukozyd, kwercetyno-3-rutynozyd, kwasy fenolowe, w tym kawowy, chlorogenowy, neochlorogenowy, hydroksycynamonowy, katechiny: (+)-katechina i (-)-epikatechina, proantocyjanidyny: głównie procyjanidynę B1. Owoce aronii obfitują w związki mineralne oraz witaminy. Są doskonałym źródłem witamin C, K, E, witamin z grupy B, żelaza, potasu, magnezu, wapnia cynku.

Ze względu na swoje bogate właściwości aronia silnie wspomaga walkę ze złym stanem skóry, drobnymi zmarszczkami i fotostarzeniem. Najsilniejsze właściwości antyoksydacyjne charakteryzują witaminy: A, C i E, a także karotenoidy i związki polifenolowe. Dzięki wysokiej zawartości polifenoli, które hamują degradację lipidów, aronia znalazła zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, jako zamiennik sztucznych konserwantów.

Antocyjany zawarte w owocach aronii uszczelniają i poprawiają elastyczność naczyń krwionośnych, wpływają na stężenie metali w erytrocytach, tym samym zmniejszając udział w tworzeniu reaktywnych form tlenu, a także wykazują działanie przeciwalergiczne. Ze względu na naturalny potencjał do ochrony przed szkodliwym wpływem promieniowania UV, znalazły także zastosowanie w fotoochronnych produktach kosmetycznych, zapobiegając procesom fotostarzenia skóry. Działanie to zostało potwierdzone badaniami żelu z owoców aronii, który stosowany na skórę działał ochronnie przed promieniowaniem UVB. Substancje aktywne zawarte w owocach aronii wykazują korzystny wpływ na spowolnienie procesów starzenia się skóry. Starzenie skóry skorelowane jest ze zmianami w zawartości włókien kolagenowych w skórze, przede wszystkim zmniejszoną syntezą kolagenu typu I, co przyczynia się do powstawania głębokich zmarszczek i wiotczenia skóry. Badania wykazały, że kuracja ekstraktem z aronii zwiększa proliferację komórek skóry oraz syntezę kolagenu typu I, tym samym zapobiegając niekorzystnym efektom upływającego czasu.

Aronia melanocarpa jest obecnie obiektem badań w Katedrze Kosmetologii w ramach projektu Green CosmIn programu Marie Skłodowska Curie Actions (MSCA) – Staff Exchange (Horyzont Europa). Plan badań obejmuje określenie potencjału biologicznego owoców aronii czarnej (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott) m.in. właściwości antyoksydacyjnych, przeciwprzebarwieniowych i anti-aging w finalnym celu opracowania innowacyjnych środków kosmetycznych na bazie składników naturalnych. Pierwszy etap analiz odbył się w ramach stażu naukowego w firmie PharmaGnose w siedzibie Narodowego Uniwersytetu im. Kapodistriasa w Atenach. Dwie pracownice Katedry Kosmetologii podczas stażu wykonały na próbkach z aronii badania z zakresu technik chromatografii: TLC, HPLC, frakcjonowanie metodą CPC, NMR, i badania określające właściwości antyoksydacyjne wobec wolnego rodnika DPPH oraz właściwości przeciwprzebarwieniowe względem tyrozynazy pozyskanej z grzybów.

Literatura:

Paulrayer A., Adithan A., Lee J.H., Moon K.H., Kim D.G., Im S.Y., Kang C.-W., Kim N.S., Kim J.-H., Aronia melanocarpa (Black Chokeberry) Reduces Ethanol-Induced Gastric Damage via Regulation of HSP-70, NF-κB, and MCP-1 Signaling, Int. J. Mol. Sci. 2017, 18, 1195. https://doi.org/10.3390/ijms18061195

Białek M., Rutkowska J., Hallmann E., Aronia czarnoowocowa (aronia melanocarpa) jako potencjalny składnik żywności funkcjonalnej, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2012, 6 (85), 21 – 30.

Szopa A., Kubica P., Ekiert H., Ekologia, skład chemiczny, działanie prozdrowotne oraz badania biotechnologiczne aronii czarnoowocowej (Aronia melanocarpa (Michx.) Elliott), aronii czerwonej (Aronia arbutifolia (L.) Pers.) i aronii śliwolistnej (Aronia × prunifolia (Marsh.) Rehd.), Post Fitoter 2017; 18(2): 145-157, DOI: https://doi.org/10.25121/PF.2017.16.2.145

Nowak A., Zielonka J., Turek M., Klimowicz A., Wpływ przeciwutleniaczy zawartych w owocach na proces fotostarzenia się skóry, Postępy Fitoterapii, vol. R. 15, no. 2, 2014, pp. 94-99.

Lee HR, Ryu HG, Lee Y, Park JA, Kim S, Lee CE, Jung S, Lee KH, Effect of Aronia Extract on Collagen Synthesis in Human Skin Cell and Dermal Equivalent, Oxid Med Cell Longev ;2022:4392256. doi: 10.1155/2022/4392256

Klimaszewska E., Ogorzałek M., Korolska N., Tomasiuk R., Aapplication of Aronia melanocarpa fruit powder obtained by an innovative low-temperature drying method for facial care masks, Scientific Journal of Gdynia Maritime University, No. 130/24, 63-75.