Dariusz Popiela – polski kajakarz górski, czterokrotny medalista mistrzostw świata, dwukrotny mistrz Europy – przywraca pamięć o zaniedbanych cmentarzach żydowskich. „Mija rocznica, kiedy pół miasta zginęło, a tu nikt nawet nie pali świeczki” – tak bohater filmu Wojciecha Szumowskiego „Ukos światła” wyjaśnia swoją motywację. Na 23 listopada br. zapraszamy na rzeszowską premierę dokumentu oraz spotkanie z reżyserem i bohaterem tej niezwykłej filmowej opowieści. Gościem specjalnym wydarzenia będzie wieloletni Rektor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie, Profesor Hanoch Gutfreund.

Spotkanie „O przywracaniu pamięci” zrealizowane zostanie w ramach IV edycji cyklu „W labiryncie świata” i połączone będzie z pokazem filmu dokumentalnego pt. „UKOS ŚWIATŁA”. Film został uhonorowany Nagrodą Specjalną Fundacji Kamera Dawid podczas 20 edycji Warszawskiego Festiwalu Filmów o Tematyce Żydowskiej Warsaw Jewish Film Festival. Był także wielokrotnie nagradzany zarówno na polskich, jak i zagranicznych festiwalach filmów dokumentalnych, m.in. w Warszawie, Krakowie, Miami, San Diego. 

Po projekcji filmu zaplanowana została rozmowa z reżyserem Wojciechem Szumowskim i bohaterem filmu Dariuszem Popielą. Dyskusję uświetni obecność gościa specjalnego prof. Hanocha Gutfreunda, byłego Rektora Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie. Dyskusja będzie prowadzona z udziałem publiczności. Moderatorem spotkania będzie Wojciech Bonowicz, felietonista „Tygodnika Powszechnego”.

Zapraszamy do Filharmonii Podkarpackiej im. Artura Malawskiego w Rzeszowie 23 listopada 2022 na godz. 17:00. Udział w spotkaniu jest BEZPŁATNY pod warunkiem REJESTRACJI i okazania na miejscu biletu wstępu. W dniu wydarzenia zajmowanie miejsc będzie możliwe od godz. 16:00. Rezerwacja biletów jest ważna do godz. 16:30.

Organizatorami wydarzenia są: Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie, Klasztor Ojców Dominikanów w Rzeszowie oraz Fundacja Tygodnika Powszechnego.

Patronat honorowy nad wydarzeniem został objęty przez Prezydenta Miasta Rzeszowa. Partnerem wydarzenia jest „Tygodnik Powszechny”, a Partnerem Strategicznym Miasto Rzeszów.  

Patronat medialny: VIP Biznes&Styl, Gazeta Codzienna Nowiny, portal nowiny24, Forum Akademickie

Film powstał dzięki zaangażowaniu Fundacji Tygodnika Powszechnego, Partnerem Strategicznym tej wyjątkowej produkcji jest Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. 

„UKOS ŚWIATŁA” JEST OPOWIEŚCIĄ o odzyskiwaniu pamięci przez podhalańską społeczność. Grupa młodych ludzi skupionych wokół Darka Popieli kajakarza, sportowca, człowieka, który nie zgadza się na to by hitlerowski zamiar wytarcia z historii Żydów się spełniał, prowadzi prace na starym, zapomnianym cmentarzu żydowskim.

ABY PAMIĘTAĆ, trzeba najpierw przypomnieć. Odszukać ślady, odszyfrować informacje, zweryfikować, wyciągnąć z pamięci żyjących jeszcze świadków. Naturalny przebieg wydarzeń związanych z odnową cmentarza wyznacza również rozwój dramaturgiczny filmu. Ciągle nowe, zaskakujące chwile. Bohaterowie podnoszą wywrócone macewy, odkopują je spod darni, odznaczają masowe mogiły z II Wojny Światowej, rozmawiają z mieszkańcami. Dzięki tym rozmowom macewy spod stodół trafiają na miejsce swojego pierwotnego przeznaczenia.

TRWA PRZYWRACANIE godnej pamięci o ludziach, którzy tu żyli. Z imienia i nazwiska. Odpowiedni ukos światła pozwala odczytać zatarte litery na kamiennej macewie. Wysiłek włożony w zebranie opowieści lokalnych mieszkańców przywraca pamięć o żydowskich sąsiadach, którzy zginęli podczas Zagłady. Zobaczymy tu niezwykłe spotkania, jak się okazuje, także i samych bohaterów filmu z nieznaną historią własnej rodziny. Portrety zaangażowanych w prace uzupełniają portret głównego bohatera filmu. Dariusz ma rzadki dar, pewien rodzaj pozytywnej energii, która przekonuje nawet tych ostrożnych.

WÓJT, KSIĄDZ i przede wszystkim mieszkańcy Czarnego Dunajca obserwują z zainteresowaniem i akceptują zmiany zachodzące na cmentarzu. Bardzo często sami angażują się w pomoc przy pracach porządkowych.

FILM JEST OPOWIEŚCIĄ o odczytywaniu – z macew, z dokumentów, z sąsiedzkiej pamięci – historii przedwojennej i wojennej Polski. Młodzi ludzie w Krościenku, w Grybowie, w Czarnym Dunajcu i wielu innych miejscach w Polsce sukcesywnie oświetlają światłem pamięci imiona konkretnych osób.

Poznaj uczestników spotkania:

Dariusz Popiela – polski kajakarz górski, czterokrotny medalista mistrzostw świata, dwukrotny mistrz Europy. Przygodę z kajakarstwem górskim zaczął w wieku siedmiu lat. W 2003 roku wywalczył miejsce dla Polski na igrzyska olimpijskie w Atenach. Siedmiokrotnie był mistrzem Polski. Tym razem występuje w zgoła innej roli: aktywisty przywracającego pamięć o zaniedbanych cmentarzach żydowskich. Miarą powodzenia oraz sensu działań Popieli jest każde odzyskane nazwisko i każda odnowiona macewa. Obserwujemy bohatera wędrującego po nekropoliach południowej Polski. W 2018 roku założył Fundację Rodziny Popielów Centrum. Głównym celem Fundacji jest realizacja projektu „Ludzie, nie liczby” – imiennego upamiętnienia ofiar Zagłady oraz propagowania wiedzy i przywracania pamięci o mniejszościach narodowych, etnicznych i religijnych zamieszkujących tereny Polski w ujęciu historycznym i współczesnym.

Wojciech Szumowski – reżyser, dokumentalista, producent. Urodzony w 1961 roku w Bielsku-Białej. Absolwent łódzkiej Szkoły Filmowej na Wydziale Reżyserii, od ponad 30 lat aktywny w branży filmowej i telewizyjnej. Autor wielu nagradzanych i docenianych filmów dokumentalnych, wyświetlanych na kanałach telewizyjnych na całym świecie (m.in. Al Jazeera, TVP, TVN, Discovery, BBC World). Laureat wielu nagród na festiwalach w Warszawie, Łodzi, Cervino, Syczuanie i Vancouver, dwukrotnie uhonorowany Grand Press Award w 2010 i 2013 roku. Obecnie szef Studio Szumowski, niezależny twórca i reżyser. Wcześniej producent i reżyser dla Discovery Historia TVN i TVN, a w latach 2000-2001 szef redakcji dokumentu w TVP 2 gdzie stworzył koncepcję i wprowadził pasmo filmu dokumentalnego „Polska bez fikcji”. Wielokrotnie nagradzany na polskich i międzynarodowych festiwalach i wydarzeniach branżowych.

Hanoch Gutfreund – fizyk teoretyczny, dyrektor Centrum Einsteina, odpowiedzialny za własność intelektualną Alberta Einsteina na Uniwersytecie Hebrajskim, emerytowany profesor oraz były rektor (1992-1997) tegoż Uniwersytetu. Urodzony w Krakowie, związany z Nowym Targiem, gdzie mieszkali jego dziadkowie. Po wybuchu wojny wyjechał wraz z rodzicami do Lwowa, skąd później trafili na Ural i do Kazachstanu. Po wojnie wrócili na krótko do Krakowa, jednak wobec nasilającej się fali antysemityzmu, opuścili miasto i w 1948 roku osiedlili się na stałe w Izraelu. Hanoch Gutfreund jest zaangażowany w kultywowanie pamięci o Zagładzie Żydowskich Mieszkańców Podhala. Jego dziadkowie oraz rodzeństwo ojca zginęli w obozach w Płaszowie i Bełżcu. W 2017 i 2022 roku Profesor Gutfreund wraz z rodziną uczestniczył w obchodach rocznicowych Zagłady Żydowskich Mieszkańców Podhala w Nowym Targu. Współautor książki „Einstein o Einsteinie. Zapiski autobiograficzne i naukowe” , która ukazała się nakładem Wydawnictwa Copernicus Center Press w 2022 roku.