„Materia cyfrowa jest jak glina” – mówi dr Mikołaj Birek o swoim filmie „Góra”

Film „Góra” to 30-minutowa animacja autorstwa Mikołaja Birka, zrealizowana w ramach pracy doktorskiej „Gra w tworzenie. Warsztat współczesnego artysty multimedialnego”, obronionej z wyróżnieniem w październiku 2023 roku na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Praca została przygotowana pod kierunkiem prof. UKEN dr. hab. Adama Panasiewicza.

Animacja bazuje na konwencji postapokaliptycznego kina drogi i nawiązuje do przygodowych gier wideo. Bohaterem opowieści jest samotny wędrowiec, który przemierza opustoszały krajobraz w poszukiwaniu tajemniczego szczytu, kryjącego klucz do naprawienia rozpadającej się rzeczywistości. Pejzaż, który towarzyszy tej wędrówce, jest inspirowany Dolnym Śląskiem, z którego artysta pochodzi, jak również Podkarpaciem, gdzie obecnie dr Mikołaj Birek mieszka.  Opowieść o wędrówce regularnie zakłócają tzw. glitche –  świadomie zastosowane błędy, które łamią podstawowe zasady wirtualnej rzeczywistości.

Pierwsze pomysły i wprawki do filmu „Góra” pojawiły się jeszcze w 2014 roku, a intensywna praca nad realizacją tej opowieści trwała ponad 3 lata – opowiadał po projekcji dr Mikołaj Birek, podkreślając, że wybrał metodę jednoosobowej pracy nad projektem, dopuszczając do aktu kreacji jedynie kompozytora i producenta dźwięku Brunona Lubasa. Czy oznacza to, że praca nad „Górą” była drogą „pod górkę”? Nie, bo choć była wymagająca, to dała jednocześnie dużo twórczej satysfakcji. 

W procesie artystycznym ważny jest eksperyment: nie można bać się próbować nowych metod. Nigdy się tak dużo nie nauczyłem, jak w czasie realizacji filmu „Góra” – mówił dr Mikołaj Birek i do takiego podejścia zachęcał licznie obecnych na spotkaniu studentów.

W czasie wystąpienia autor szczegółowo przedstawił techniczne aspekty pracy w technice animacji komputerowej, wiele uwagi poświęcając między innymi fotogrametrii czyli odtwarzaniu obiektów za pomocą wykonanych zdjęć i skanów laserowych na potrzeby wizualizacji 3D. Podczas pracy nad „Górą” autor stworzył sporą bazę własnych obiektów, w której umieścił między innymi stare wagony kolejowe ze stacji Bachórz, pnie drzew fotografowane w czasie wędrówek turystycznych czy stary bezpiecznik z domu dziadków autora. Tego typu obiekty  można bez problemu ściągnąć z baz internetowych, ale autor ceni sobie oryginalność i do tego namawia również adeptów grafiki komputerowej. 

Z kolei pojawiający się w animacji robot to oczywiste nawiązanie do „Gwiezdnych wojen”: To jest mój hołd dla popkultury i filmów oglądanych gdy  byłem małym dzieckiem, jak również obecnie, gdy jestem dzieckiem dużym  – skomentował dr Mikołaj Birek.

Autor pochodzi z artystycznej rodziny. Jego mama to krytyczka sztuki, dr hab. prof. UR Magdalena Rabizo–Birek, a ojciec dr hab. prof. UR Wojciech Birek jest twórcą i badaczem komiksów. Jak mówiła w czasie spotkania prof. Rabizo–Birek, w ich humanistycznym domu właśnie ze względu na zainteresowania męża już na początku lat 90. XX wieku pojawił się komputer, co w przypadku humanistów raczej było wyjątkiem. Dla Mikołaja komputer od najwcześniejszych lat był więc zwykłym narzędziem do pracy.

Dr Mikołaj Birek jest adiunktem w Katedrze Projektowania Graficznego i Pełnomocnikiem Dziekana Kolegium Mediów i Komunikacjo Społecznej ds. wykorzystania nowoczesnych technologii. Prowadzi przedmioty: Grafika multimedialna, Digital painting, Warsztat kreatywny, Game Asset Creation, Seminarium dyplomowe. Jego zainteresowania naukowe i artystyczne koncentrują się wokół animacji 2D, malarstwa cyfrowego, rysunku, ilustracji, multimediów oraz gier komputerowych. Autor wielu wystaw indywidualnych, animacji, teledysków i realizacji multimedialnych.

Wystawę dokumentującą pracę nad filmem „Góra” można oglądać w Klubie Akademickim IQ w budynku głównym WSIiZ przy ul. Sucharskiego przez najbliższe 2 miesiące, a na kanale YouTube dostępne są dwa wcześniejsze filmy dra Mikołaja Birka: „Tory” i „Pies mojej Babci” oraz zwiastun „Góry”.

Fotografie: Jakub Głogowski, IntroMedia.