17 marca 2025 roku dr Paula Wieczorek, literaturoznawczyni i filmoznawczyni specjalizująca się w fikcji spekulatywnej, wzięła udział w debacie „Making Space: Exploring Space Law, African Speculative Fiction & the Future of Storytelling”. Wydarzenie, zorganizowane przez Arizona State University, odbyło się w formacie hybrydowym w Tempe (Arizona, USA) i zgromadziło ekspertów z różnych dziedzin: dziennikarstwa, prawa kosmicznego, filozofii technologii, narracji filmowej oraz literatury.

Przyszłość prawa kosmicznego w afrykańskiej fikcji spekulatywnej

Panel dyskusyjny skupił się na roli afrykańskiej fikcji spekulatywnej w redefiniowaniu narracji o eksploracji kosmosu i prawie kosmicznym. Inspiracją do dyskusji był nigeryjski projekt filmowy Making Space, który ma szansę stać się przełomowym dziełem dla Nollywood i jednocześnie narzędziem edukacyjnym. Nollywood to nazwa nigeryjskiego przemysłu filmowego, który jest jednym z największych na świecie – obok Hollywood i Bollywood. Chociaż większość filmów z Nollywood koncentruje się na lokalnych narracjach i realiach, Making Space stanowi nowatorską próbę wprowadzenia nigeryjskiego kina do gatunku science fiction, angażując perspektywy afrykańskie w globalną debatę na temat przyszłości przestrzeni kosmicznej i reprezentacji czarnoskórych bohaterów w science fiction.

Eksperci i kluczowe wątki dyskusji

W wydarzeniu wzięli udział:

  • Valerie Izuegbuna – uznana nigeryjska scenarzystka i producentka, odpowiedzialna za kształt narracji w Making Space;
  • Khari Johnson – dziennikarz technologiczny (CalMatters), który omówił artykuł o prawie kosmicznym w Afryce, inspirujący powstanie filmu;
  • Primrose Dzenga – badaczka i pisarka analizująca ewolucję afrykańskiej sztuki narracyjnej i znaczenie nowego nurtu sci-fi z Afryki;
  • Dr Paula Wieczorek – badaczka literatury i filmu, analizująca motywy obecne w filmie Making Space i jego rolę w edukacji;
  • Dr Jason D. Batt – filozof technologii, mitolog i futurysta, który przybliżył mitologie podróży kosmicznych oraz kwestie gatunku science fiction;
  • Richard Janada – ekspert prawa kosmicznego z McGill University Faculty of Law, omawiający regulacje i etykę w eksploracji kosmosu.

Dyskusję moderowała dr Timiebi Aganaba z Arizona State University, ekspertka ds. przestrzeni kosmicznej i społeczeństwa.

Science fiction jako narzędzie edukacyjne i kulturowe

Dr Paula Wieczorek podkreśliła, że afrykańska fikcja spekulatywna ma potencjał nie tylko do zmiany wyobrażeń na temat przyszłości, ale także do kształtowania narracji edukacyjnych. Jej analiza filmu Making Space koncentrowała się na tym, jak historia głównej bohaterki, Kaimy Offiah – prawniczki zajmującej się prawem kosmicznym – przełamuje stereotypy o Afryce, redefiniuje rolę kobiet w nauce i technologii oraz inspiruje młodzież do angażowania się w przestrzeń naukową.

Fikcja spekulatywna jako dialog i narzędzie zrozumienia

Primrose Dzenga zwróciła uwagę na rolę fikcji spekulatywnej jako formy dialogu i opowiadania historii, które mogą kształtować sposób, w jaki myślimy o przyszłości. Paneliści wskazali, że narracje science fiction mogą stanowić nie tylko formę rozrywki, ale także ważne narzędzie refleksji nad współczesnymi problemami, w tym zmianami klimatycznymi. Dyskusja uwypukliła, w jaki sposób fikcja spekulatywna może pomóc w zrozumieniu wpływu działalności człowieka na środowisko i jakie alternatywne wizje przyszłości oferuje.

Reprezentacja i przyszłość narracji sci-fi

Jednym z istotnych wniosków płynących z debaty było znaczenie reprezentacji. Jak podkreśliła Primrose Dzenga, „Science fiction ma moc nie tylko wyobrażania przyszłości, ale także jej kształtowania.” Odwołując się do słynnego wystąpienia Chimamandy Ngozi Adichie The Danger of a Single Story, paneliści podkreślili, że ograniczanie perspektyw do jednej dominującej narracji prowadzi do uproszczonych i niepełnych obrazów rzeczywistości. Wskazali, że afrykańska fikcja spekulatywna może być potężnym narzędziem w przełamywaniu stereotypów i wzbogacaniu globalnej wyobraźni literackiej oraz filmowej poprzez różnorodne doświadczenia kulturowe.

Podsumowanie

Panel dyskusyjny Making Space był znaczącym wydarzeniem dla interdyscyplinarnej refleksji nad przyszłością eksploracji kosmosu i afrykańską fikcją spekulatywną. Wskazano na kluczową rolę narracji w kształtowaniu społecznej świadomości, edukacji i polityki kosmicznej. Udział dr Pauli Wieczorek w tym wydarzeniu podkreślił znaczenie badań nad literaturą i filmem w kontekście współczesnych wyzwań naukowych i społecznych.

Więcej informacji na temat wydarzenia można znaleźć pod tym linkiem: Making Space – ASU Events.