Wykład prof. dr hab. Joanny Kosteckiej pt. „ABC of Sustainable Development” był kolejnym wydarzeniem w ramach tegorocznego cyklu wykładów otwartych „Przybij piątkę nauce”. Hasłem przewodnim tegorocznej edycji jest „Piątka na zielono”.
W pierwszej części wykładu Prelegentka przybliżyła nam 3 główne problemy związane z globalną populacją Homo sapiens. Zdaniem autorki te trzy „tykające bomby” wiążą się z gospodarką, życiem społecznym oraz z przestrzenią środowiskową. Jeśli chodzi o przestrzeń ekonomiczną: Ta tykająca bomba jest spowodowana, między innymi oczywiście, niesprawiedliwym podziałem towarów, niesprawiedliwym podziałem pieniędzy, a także inżynierią bankową, która bardzo często też jest niesprawiedliwa – zaznaczyła prof. dr hab. Joanna Kostecka.
Drugi problem widzimy w życiu społecznym. Prelegentka jako przykład podała zdjęcie które w 1994 roku zdobyło nagrodę Pulitzera w kategorii fotografia, a zostało wykonane przez Kevina Cartera. Zdjęcie przedstawia sępa oraz dotknięte głodem dziecko czołgające się w kierunku Obozu Żywnościowego ONZ. Po tym, jak fotograf zrobił zdjęcie, opuścił miejsce w którym przebywał. To zdjęcie zaszokowało ludzi, a fotograf, jak wspomniałam, zdobył nagrodę. Jednak kiedy zapytano go, co się stało z dzieckiem, nie znał odpowiedzi. Myślę, że to zdjęcie jest bardzo pouczające i może być ważne dla młodych ludzi, aby zrozumieć, że jesteśmy częścią społeczeństwa i musimy czuć i wiedzieć, że robimy coś także dla innych ludzi. Im prędzej pomyślimy o tym, co zrobiliśmy dla innych, tym szybciej będziemy szczęśliwi lub zadamy sobie te bardzo ważne pytania o właściwą drogę, którą wybraliśmy w naszym życiu – mówiła prof. Kostecka.
Trzecią „tykającą bombą” jest poziom ekologiczny. Prof. dr hab. Joanna Kostecka przedstawiła ważny raport „Milenijna Ocena Ekosystemów” przygotowany w 2005 roku przez ponad 100 najlepszych ekologów na świecie. Sprawdzali oni usługi świadczone przez ekosystemy, a także ekosystemy górskie i polarne, wody śródlądowe (między nimi rzeki i tereny podmokłe). Oprócz tego sprawdzono ekosystemy uprawne, przybrzeżne, lasy i tereny zadrzewione, tereny suche, parki i ogrody miejskie, obszary morskie i wyspy. Ekolodzy monitorowali w jaki sposób przedsiębiorcy i firmy produkują dla nas towary m.in.: żywność, włókna, słodką wodę, jak ekosystemy biorą udział w kontroli erozji, w regulacji klimatu, a także jak świadczą nam usługi rekreacyjne i eko-turystyczne.
Podkreślono, że 60% usług dostarczanych przez ekosystemy zostało zniszczonych lub jest wykorzystanych w niezrównoważony sposób. To bardzo smutna i bardzo ważna informacja i musimy o tym pamiętać. Jeśli zadajemy sobie pytanie, czy potrzebujemy zrównoważonego rozwoju, musimy coś zrobić. Musimy zmienić nasze relacje z naturą – dodała prof. Kostecka.
Czym jest zrównoważony rozwój?
W drugiej części wykładu Prelegentka poruszyła kwestię samej definicji zrównoważonego rozwoju. Pierwsza definicja podana przez Komisję Brundtland po raporcie „Our Common Future Report” mówi, że zrównoważony rozwój to rozwój, który spełnia potrzeby teraźniejszości bez narażania zdolności przyszłych pokoleń do zaspokojenia ich własnych potrzeb. To prosta definicja, która pokazuje, jak teraźniejszość łączy się z kolejnymi pokoleniami, jak ważne jest, aby już teraz zacząć budować zrównoważony rozwój po to, aby osiągać wyniki w przyszłości.
Pierwszy Szczyt ONZ Zrównoważonego Rozwoju odbył się w 1992 roku w Rio de Janeiro. Po opracowaniu definicji zrównoważonego rozwoju wszyscy uczestnicy I szczytu i rządy uczestniczących w nim państw zgodzili się, że ludzie potrzebują zrównoważonego rozwoju. Postanowiono więc wprowadzić i uporządkować tę koncepcję oraz rozwiązywać problemy społeczne, ekonomiczne i ekologiczne tak, aby budować zrównoważony rozwój. Po dziesięciu latach miał miejsce drugi Światowy Szczyt ONZ , a po kolejnych dziesięciu zorganizowano trzeci. Myślę, że w 2022 roku powinniśmy spodziewać się czwartego Światowego Szczytu ONZ Zrównoważonego Rozwoju – mówiła prof. dr hab. Joanna Kostecka.
Zrównoważony rozwój można przedstawić w postaci schematu – będzie to drzewo z trzema gałęziami. Pierwsza z nich jest wyobrażeniem życia społecznego, druga prowadzi do ochrony środowiska, a trzecia to wgląd w dobrobyt gospodarczy. Jest to bardzo dobra ilustracja. Co jest ważniejsze – problemy społeczne, problemy ekologiczne czy ekonomiczne…? Pamiętajmy, że wszystkie mają takie samo znaczenie. Nie można mówić o zrównoważonym rozwoju bez rozpatrywania ich wszystkich razem – podkreślała prof. Kostecka.
W ostatniej części wykładu Prelegentka zwróciła uwagę na to, jak ważne jest promowanie i podnoszenie jakości edukacji, a także modyfikacja programów nauczania od przedszkoli po szkolnictwo wyższe. Edukacja musi zostać ponownie przemyślana, aby stać się nośnikiem wiedzy poprzez wzorce i wartości potrzebne do zbudowania zrównoważonego świata. Ważne jest również podnoszenie społecznego zrozumienia i świadomości koncepcji edukacji na rzecz zrównoważonego rozwoju i oczywiście pokazanie, jak zastosować ją w praktyce. Ważna jest także edukacja w świecie biznesu i zatrudnionych: menedżerowie i pracownicy handlu i przemysłu powinni umieć adaptować zrównoważone sposoby produkcji i konsumpcji – podsumowała Prelegentka.
Prof. dr hab. Joanna Kostecka jest Kierownikiem Zakładu Podstaw Rolnictwa i Gospodarki Odpadami Uniwersytetu Rzeszowskiego. Autorka blisko 400 publikacji naukowych w języku polskim i angielskim, w tym około 50 stanowią publikacje popularyzujące wiedzę. Stara się przekonać swoich studentów do umiaru w korzystaniu z zasobów różnorodności biologicznej. Jest pomysłodawcą i organizatorem cyklicznych konferencji naukowych, seminariów i warsztatów, w tym cyklu konferencji pt. „Retardacja przekształcania zasobów. Osiągnięcia, problemy, perspektywy”.
O cyklu „Przybij piątkę nauce”
W ramach projektu „Przybij piątkę nauce” Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie udostępnia materiały filmowe oraz audio, zawierające relacje z kilkudziesięciu zrealizowanych wykładów i spotkań otwartych. Wszystkich zainteresowanych zapraszamy do udziału w comiesięcznych wykładach, które – mamy nadzieję – są znakomitym instrumentem dyfuzji wiedzy i popularyzacji nauki. Tegoroczny cykl wykładów 2022/2023 w całości będzie poświęcony zrównoważonemu rozwojowi i wpisuje się w Strategię Zrównoważonego Rozwoju WSIiZ na lata 2022-2024.
Wydarzenie dofinansowane ze środków budżetu państwa w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki pod nazwą Społeczna Odpowiedzialność Nauki.
