„Wpływ zmian klimatu na rolników – aspekty psychologiczne”. Dlaczego warto przeczytać ten artykuł?

Ich tekst skierowany jest przede wszystkim do osób, które są zainteresowane relacjami pomiędzy kryzysem klimatycznym, a psychologią. – Jeśli zastanawiasz się nad tym, jak przekonać wujka do wprowadzenia w swoim gospodarstwie zmian sprzyjających klimatowi, albo ciekawi Cię to, jak degradacja środowiska naturalnego wpływa na zdrowie psychiczne i dobrostan rolników – ten rozdział jest dla Ciebie! – przekonuje dr Joanna Grzymała-Moszczyńska. 

Kim są autorki? 

Dr Joanna Grzymała-Moszczyńska to nie tylko psycholożka, ale także trenerka, działaczka społeczna oraz adiunktka na Wydziale Humanistycznym Akademii Górniczo-Hutniczej i w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. W swoich badaniach zajmuje się m.in. psychologicznymi aspektami zaangażowania społecznego oraz wpływem kryzysu klimatyczno-ekologicznego na zdrowie psychiczne. Jest także współautorką książki „Walcz, protestuj, zmieniaj świat. Psychologia aktywizmu”.  

Dr Grzymała-Moszczyńska, zakresie praktyki psychologicznej, prowadzi warsztaty dotyczące dobrostanu psychologicznego i przeciwdziałania wypalenia oraz pracuje indywidualnie za pomocą metody Somatic Experiencing. Jest też członkinią Spółdzielni Ogniwo w Krakowie oraz wolontariuszką Fundacji Ocalenie na granicy polsko-białoruskiej. 

Z kolei dr Weronika Kałwak to doktor psychologii oraz magister filozofii, a także badaczka i wykładowczyni. Pracuje na stanowisku adiunkta w Instytucie Psychologii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jej obszarem specjalizacji jest społeczna psychologia zdrowia i metodologie jakościowe w badaniach społecznych.  

Dr Kałwak w swoich badaniach podejmuje problem emocji klimatycznych oraz wpływu kryzysu klimatycznego na zdrowie psychiczne, szczególnie w Europie Środkowej i strefie klimatu umiarkowanego. Ponadto  współprowadzi badania dotyczące znaczenia polikryzysu dla zdrowia psychicznego i dobrostanu. Naukowczyni zajmuje się także tematyką sytuacji psychologicznej aktywistów prośrodowiskowych. 

 Przeczytaj fragment artykułu! 

 “Niejednokrotnie zmiana dotychczasowego zachowania wynika z przekonania, że po prostu nam się ona opłaca. Osobista korzyść z przejścia na bardziej zrównoważone lub ekologiczne sposoby gospodarowania może dotyczyć naszego zdrowia. Na przykład chroni to nas i naszych bliskich przed bezpośrednim działaniem często bardzo toksycznych środków ochrony roślin. Ten aspekt jest szczególnie ważny dla drobnych i średnich gospodarstw, w których rodzina i pracownicy spożywają produkowaną przez siebie żywność, a także dla potencjalnych zewnętrznych odbiorców produktów. 

Co ciekawe, badania pokazują, że rolnicy ekologiczni mają lepsze samopoczucie niż rolnicy konwencjonalni (Brigance et al., 2018). Rolnicy ekologiczni okazują się bardziej zadowoleni z rolnictwa jako zawodu, a także podkreślają korzyści płynące dla nich samych z poczucia związku z ziemią. Ponadto ceny produktów rolnictwa zrównoważonego i ekologicznego są zwykle wyższe niż produktów konwencjonalnych, a wzrasta liczba konsumentów zainteresowanych kupowaniem żywności wysokiej jakości.  

Według danych przytaczanych postępowaniem (Sparkman, Walton, 2020). Przykładem może być to, że w Unii Europejskiej od 2014 r. obowiązuje stosowanie w produkcji roślinnej metod integrowanych – w związku z tym w świetle prawa i przyjętych przez wszystkich rolników metod gospodarowania nie ma w tym obszarze już czegoś takiego, jak produkcja konwencjonalna. To, co przed laty było nowinką i wykroczeniem poza typowe sposoby działania, dziś jest normą. To właśnie dostrzeżenie, że coraz więcej osób w naszym bliższym lub dalszym otoczeniu zaczyna się zachowywać w określony sposób, może nam pomóc we wprowadzeniu zmiany.  

Badania pokazują, że w odniesieniu do różnych proekologicznych zachowań i norm działa tzw. „efekt sąsiedztwa”. Tam, gdzie mieszkańcy lub gospodarze zaczynają podejmować we własnym obejściu proekologiczne decyzje, sąsiedzi zaczynają ich naśladować nawet niezachęcani. W ten sposób szybko tworzy się nowa, korzystna norma społeczna (Crociata et al., 2016).  

W zmianie sposobu gospodarowania pomóc może również zapoznanie się z osobami o większym doświadczeniu w prowadzeniu bardziej zrównoważonych upraw. Ich wsparcie jest bezcenne. Znacznie łatwiej jest wprowadzać nowe sposoby działania, kiedy nie musimy szukać odpowiedzi na dręczące nas pytania w internecie lub książkach, a możemy zadzwonić do stowarzyszenia, które istnieje właśnie po to, by udzielić nam informacji (lub do znajomego, który ma to już za sobą). Ludzie zwykle chętnie dzielą się swoimi doświadczeniami i odpowiadają na pytania, jeśli znają się na czymś i mogą nam pomóc”. 

Cały artykuł „Wpływ zmian klimatu na rolników – aspekty psychologiczne” znajdziesz w książce „Dbając o planetę, dbasz o swoją przyszłość”. Publikacja ukazała się nakładem Wydawnictwa Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie oraz Oficyny Wydawniczej Aspra.