Mgr Karolina Kuśnierz

Wykładowca w Zakładzie Pielęgniarstwa Wyższej Szkoły Informatyki i Zarządzania. Specjalista w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego i intensywnej opieki. Ukończyła również Mentorship Program na University of Surrey w Londynie. Doświadczenie zawodowe zdobywała głównie w Wielkiej Brytanii. Jej zainteresowania naukowe i zawodowe koncentrują się na symulacjach medycznych jako narzędziu dydaktycznym, które podnosi jakość kształcenia w opiece nad pacjentem. Obecnie kontynuuje rozwój zawodowy, studiując Edukację Medyczną w Erze Cyfrowej na Uniwersytecie Jagiellońskim.

Początki i rozwój symulacji medycznej

Korzenie symulacji medycznej sięgają lotnictwa wojskowego, w którym już w pierwszej połowie XX wieku stosowano zaawansowane symulatory do szkolenia pilotów. Zauważono wówczas, że realistyczne, kontrolowane środowisko treningowe pozwala skutecznie rozwijać umiejętności bez narażania życia. W kolejnych dekadach idea ta została przeniesiona do nauk medycznych. Jednymi z pionierów nowoczesnej symulacji klinicznej byli specjaliści z dziedziny anestezjologii, m.in. David Gaba, który w latach 80. XX wieku zapoczątkował rozwój symulatorów wysokiej wierności oraz wprowadził symulację jako fundamentalne narzędzie edukacyjne w medycynie.

Symulacja zaczęła dynamicznie rozprzestrzeniać się jako metoda dydaktyczna w pielęgniarstwie, medycynie ratunkowej i innych dziedzinach, odpowiadając na rosnące potrzeby bezpieczeństwa pacjenta oraz konieczność standaryzacji kształcenia.

Symulacja medyczna – znaczenie, istota i rola w kształceniu pielęgniarek

Symulacja medyczna stanowi jedno z najważniejszych i najbardziej dynamicznie rozwijających się narzędzi współczesnej edukacji pielęgniarskiej. Umożliwia bezpieczne, kontrolowane i powtarzalne ćwiczenie umiejętności, które są kluczowe w profesjonalnej opiece nad pacjentem. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii przyszłe pielęgniarki mogą zdobywać doświadczenie w warunkach maksymalnie zbliżonych do rzeczywistych, bez ryzyka narażenia pacjenta na jakiekolwiek konsekwencje.

Na czym polega symulacja medyczna?

Symulacja medyczna to metoda dydaktyczna, która pozwala odtwarzać realistyczne sytuacje kliniczne z wykorzystaniem:

• fantomów niskiej, średniej i wysokiej wierności,
• symulatorów pacjenta reagujących na działania uczącego (np. oddech, tętno, ciśnienie),
• wirtualnych środowisk i symulatorów komputerowych,
• aktorów (tzw. standaryzowanych pacjentów).

Celem symulacji jest stworzenie scenariusza możliwie najbardziej odpowiadającego warunkom rzeczywistym – czy to wykonanie iniekcji, opieka nad pacjentem pooperacyjnym, czy reakcja na nagłe zatrzymanie krążenia. Student uczy się wykonywać procedury, komunikować, podejmować decyzje i działać zespołowo.

Dlaczego symulacja medyczna jest tak ważna w pielęgniarstwie?

1. Bezpieczeństwo pacjenta

Symulacja pozwala na popełnianie błędów… bez ich konsekwencji. To kluczowy element kształcenia, ponieważ umożliwia nabycie doświadczenia zanim student podejmie realne działania przy łóżku pacjenta.

2. Rozwijanie umiejętności praktycznych

Pielęgniarstwo jest zawodem bazującym na praktyce. Symulacja pozwala wielokrotnie ćwiczyć procedury, aż do osiągnięcia pełnej pewności i swobody działania. Dzięki temu studenci lepiej radzą sobie w prawdziwych warunkach klinicznych.

3. Wzmacnianie kompetencji miękkich

Symulacja obejmuje nie tylko procedury medyczne, ale również:

• komunikację z pacjentem i rodziną,
• pracę zespołową,
• radzenie sobie ze stresem,
• podejmowanie decyzji w sytuacjach nagłych.

To obszary, które są równie ważne jak umiejętności techniczne.

4. Realizm i wysoka jakość edukacji

Nowoczesne symulatory potrafią realistycznie odwzorować oddech, krążenie, reakcje na leki, a nawet mimikę czy mowę. Dzięki temu studenci zanurzają się w sytuacji klinicznej i uczą się w sposób bardziej naturalny i intuicyjny.

5. Możliwość analizy i poprawy

Integralną częścią symulacji jest debriefing – omówienie przebiegu działań po zakończeniu scenariusza. To moment, w którym studenci mogą przeanalizować swoje decyzje, zachowania i błędy, ucząc się w sposób głęboki i trwały. Refleksja nad własną praktyką stanowi fundament profesjonalizmu pielęgniarskiego.

Symulacja medyczna jako narzędzie rozwoju zawodowego

Symulacja nie kończy się na etapie studiów – jest elementem doskonalenia zawodowego pielęgniarek już pracujących w systemie ochrony zdrowia. Umożliwia trenowanie nowych procedur, aktualizację wiedzy oraz przygotowanie do sytuacji rzadkich, ale potencjalnie zagrażających życiu pacjenta.

Centra symulacji na świecie – przykład Wielkiej Brytanii

W wielu krajach symulacja medyczna stała się integralnym elementem systemu opieki zdrowotnej. W Wielkiej Brytanii (UK) centra symulacji tworzone są nie tylko przy uniwersytetach, lecz także bezpośrednio przy szpitalach i ośrodkach klinicznych. Dzięki temu personel medyczny może regularnie doskonalić swoje umiejętności, niezależnie od stażu pracy, a szkolenia obejmują zarówno procedury kliniczne, jak i komunikację, pracę zespołową oraz działania w sytuacjach kryzysowych.

Stały dostęp do symulacji wpływa na:

• poprawę jakości opieki,
• wzrost bezpieczeństwa pacjentów,
• zmniejszenie liczby błędów medycznych,
• podnoszenie kompetencji całych zespołów terapeutycznych.

W wielu brytyjskich regionach symulacja jest obowiązkowym elementem szkolenia personelu, a scenariusze ćwiczone są cyklicznie, aby utrzymywać wysoki poziom przygotowania klinicznego.

BIBLIOGRAFIA – Vancouver

1. Gaba DM. The future vision of simulation in health care. Qual Saf Health Care. 2004;13(Suppl 1):i2–10.
2. Issenberg SB, McGaghie WC, Petrusa ER, Gordon DL, Scalese RJ. Features and uses of high-fidelity medical simulations that lead to effective learning: A BEME systematic review. Med Teach. 2005;27(1):10–28.
3. Okuda Y, Bryson EO, DeMaria S, Jacobson L, Quinones J, Shen B, et al. The utility of simulation in medical education: What is the evidence? Mt Sinai J Med. 2009;76(4):330–343.
4. McGaghie WC, Issenberg SB, Petrusa ER, Scalese RJ. A critical review of simulation-based medical education research: 2003–2009. Med Educ. 2010;44(1):50–63.
5. Cook DA, Hamstra SJ, Brydges R, Zendejas B, Szostek JH, Wang AT, et al. Comparative effectiveness of instructional design features in simulation-based education: Systematic review and meta-analysis. Med Teach. 2011;33(1):15–29.
6. Motola I, Devine LA, Chung HS, Sullivan JE, Issenberg SB. Simulation in healthcare education: A best evidence practical guide. AMEE Guide No. 82. Med Teach. 2013;35(10):e1511–e1530.
7. Nestel D, Kelly M, Jolly B, Watson M. Healthcare Simulation Education: Evidence, Theory and Practice. Wiley-Blackwell; 2017.
8. Riley W, editor. Manual of Simulation in Healthcare. Oxford University Press; 2015.
9. Health Education England. Simulation-Based Education Framework for the NHS. HEE; 2020.
10. INACSL. Virtual Simulation to Enhance Clinical Reasoning in Nursing: A Systematic Review and Meta-analysis. Clin Simul Nurs. 2022;58:1–12.
11. Alharbi A, Nurfianti A, Mullen RF, et al. The effectiveness of simulation-based learning (SBL) on students’ knowledge and skills in nursing programs: a systematic review. BMC Med Educ. 2024;24:1099.
12. Lee HJ, Cho M-K, Kim MY, et al. Effects of immersive technology–based education for undergraduate nursing students: systematic review and meta-analysis using the GRADE approach. J Med Internet Res. 2024;26:e57566.
13. Cho M-K, Kim M-Y. The effect of virtual reality simulation on nursing students’ communication skills: a systematic review and meta-analysis. Front Psychiatry. 2024;15:1351123.
14. Cho MK, Kim MY. Effectiveness of simulation-based interventions on empathy enhancement among nursing students: a systematic literature review and meta-analysis. BMC Nurs. 2024;23:319.
15. Stenseth HV, et al. Simulation-based learning supported by technology to enhance critical thinking in nursing students: a scoping review. J Med Internet Res. 2025;27:e58744.
16. Tong LK, Li YY, Au ML, Ng WI, Wang SC, Liu Y, Shen Y, Zhong L, Qiu X. The effects of simulation-based education on undergraduate nursing students’ competences: a multicenter randomized controlled trial. BMC Nurs. 2024;23:400.
17. Açıl A, Keçeci A. Effect of a simulation game on nursing students’ reflective thinking skills: a mixed-methods study. BMC Nurs. 2024;23:704.